به شکل میانگین، هر هفته حداقل یک زن یا شوهر به من مراجعه می‌کنند که به دلیل استفاده ناصحیح از فضای مجازی، دچار مشکلات خانوادگی شده‌اند. با خودم فکر می‌کنم شاید اعتیاد به فضای مجازی واقعا تاثیری کمتر از اعتیاد به مواد مخدر در فروپاشی خانواده‌های امروزی نداشته باشد. از زن و شوهرهایی بگیر که به دلیل مشغولیت بیش از حد به فضای‌مجازی از یکدیگر فاصله می‌گیرند و وقت کمتری برای هم صرف می‌کنند، تا مردهایی که مدام زیبایی همسران‌شان را با مدل‌های مشهور در فضای‌مجازی مقایسه می‌کنند و زنانی که گول خوشبختی‌های ظاهری و ساختگی و نمایشی اینفلوئنسرها را می‌خورند و دچار احساس بدبختی کاذب می‌شوند!
تحریک «گذرگاه دوپامین» مغز توسط شبکه‌های اجتماعی
بیشتر اپلیکیشن‌ها، برنامه‌ها و پیام‌رسان‌ها در فضای‌مجازی، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که «گذرگاه دوپامین» را در مغز تحریک می‌کنند و موجب افزایش ترشح دوپامین می‌شوند، یعنی دقیقا همان اتفاقی که هنگام استفاده از مواد مخدر در مغز انسان می‌افتد، اما شاید با شدت کمتر. پس تعجبی ندارد اگر پس از مدتی استفاده از برنامه‌های فضای مجازی، دچار اعتیاد به آن‌ها شویم. اما در این میان، با استفاده از مهارت‌های خودکنترلی و بهبود بخشیدن به کیفیت روابط خانوادگی، می‌توانیم اعضای خانواده را از خطرات حضور بیش از حد در فضای مجازی حفظ کنیم.
۳ پیشنهاد کاربردی به خانواده‌ها
فعالیت ساده در دورهمی | گاهی اعضای خانواده به‌ویژه کودکان و نوجوانان، به دلیل کمبود یا نبود فعالیت‌های مفید و شاد در فضای خانواده، به سمت حضور بیش از حد در فضای‌مجازی و استفاده از پیام‌رسان‌ها کشیده می‌شوند. در یک خانواده شاد، اعضای خانواده با هم برای انجام برخی فعالیت‌های دسته‌جمعی، مشورت و برنامه‌ریزی می‌کنند. این فعالیت‌ها می‌توانند کارهای پیش پا افتاده‌ای مانند تمیز کردن خانه یا خودرو به شکل دسته‌جمعی یا حتی پاک‌کردن سبزی با مشارکت تمام اعضای خانواده باشد.
این اپلیکیشن ها را نصب کنید| اپلیکیشن‌هایی وجود دارند که با نصب آن‌ها روی گوشی همراه، به شما نشان می‌دهند که در روز چند دقیقه برای هر پیام‌رسان یا برنامه وقت صرف می‌کنید. با نصب چنین اپلیکیشن‌هایی متوجه می‌شوید که تا چه حد وقت گران‌بهای خود را صرف استفاده‌های جزئی و بی‌اهمیت از فضای‌مجازی می‌کنید و می‌توانید با یک برنامه‌ریزی زمانی، اوقات حضور خود در فضای‌مجازی را مدیریت کنید. مثلا با خود عهد ببندید که برای پیام رسان‌ها ۳۰ دقیقه در روز وقت صرف کنید و برای سایر برنامه‌ها، ۲۰ دقیقه.
دسترسی‌ها را سخت‌تر کنید| دسترسی به پیام‌رسان‌ها و برنامه‌هایی را که ضروری نیستند برای خودتان کمی سخت کنید! مثلا به جای این که آن‌ها را روی گوشی همراه‌تان نصب کنید، روی دسکتاپ رایانه یا لپ‌تاپ نصب کنید تا دسترسی‌تان سخت‌تر و پردردسرتر شود تا فقط به هنگام ضرورت به سراغ آن‌ها بروید، نه این که دایم وسوسه شوید و مدام آن‌ها را چک کنید!
نویسنده : دکتر زهرا وافر| روان‌شناس
