دروازه‌بان پرسپولیس در فوتبال‌برتر گفته: «زمانی که بحث استقلال پیش آمد، پسرم هر روز تماس می‌گرفت و تهدید کرد اگر استقلالی شوی، خودکشی می‌کنم»؛ چرا بیان این موضوع در رسانه اشتباه بود؟
هشدار: اگر به خودکشی فکر می‌کنید
با اورژانس اجتماعی به شماره ۱۲۳ تماس بگیرید.
تهدید به خودکشی، یکی از پرآسیب‌ترین رفتارهایی است که می‌تواند از یک نفر سر بزند، به‌خصوص اگر او یک کودک یا نوجوان باشد. متاسفانه برخی از والدین به این تهدیدها توسط فرزندان‌شان توجهی نمی‌کنند؛ در حالی که تهدید به خودکشی باید همواره جدی گرفته شود. حتی اگر مطمئن هستید که فرزندتان برای جلب‌توجه از این موضوع صحبت می‌کند، باید بدانید که این مسئله ابدا شوخی‌بردار نیست و بسیاری از خودکشی‌های موفق در شرایطی پیش می‌آید که فرد واقعاً قصد خودکشی نداشته و تنها قصد جلب توجه اطرافیان را به خود داشته است. درنتیجه بهتر است والدین به این موضوع حساسیت ویژه‌ای داشته باشند. در همین باره، به تازگی شاهد حضور «علیرضا بیرانوند» در برنامه فوتبال‌برتر بودیم که یکی از بخش‌های جنجالی صحبت‌هایش، موضوع مذاکره‌اش با استقلال برای پیوستن به این تیم بود. او در اظهارنظری عجیب فاش کرد: «زمانی که بحث استقلال پیش آمد، پسرم هر روز تماس می‌گرفت، قسمم می‌داد و تهدید می‌کرد اگر استقلالی شوی، خودکشی می‌کنم! من گفتم بابا اختلاف خیلی است و او گفت حتی اگر ۷۰ یا ۸۰ میلیارد تومان دادند در پرسپولیس بمان و حتی این رقم را به ۲۰ میلیارد تومان رساند و …». اما چرا این مسئله و بیان آن در رسانه که اقشار مختلفی با مشکلات متنوع در حال تماشای آن هستند، اشتباه بود؟
چنین تهدیدهایی از سمت کودکان بسیار خطرناک است
تهدید به خودکشی در کودکان یک رفتار پیچیده و خطرناک است که باید هر پدر و مادری را به شدت نگران و مضطرب کند. تهدید به خودکشی معمولاً تحت‌تاثیر عوامل مختلف زیستی، مشکلات روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی اتفاق می‌افتد. نکته مهم این است که یک کودک نباید به این دیدگاه برسد که می‌تواند با تهدید به خودکشی، والدینش را برای گرفتن تصمیم مدنظر او مجاب کند. اگر مواجهه درستی با این شیوه حل‌مسئله در کودکی توسط والدین اتفاق نیفتد، آسیب‌های بسیاری دارد.
بی‌توجهی به خطر الگوبرداری کودکان از رسانه‌ها
در برخی موارد تنها علت اینکه کودک تهدید به خودکشی می‌کند یا متاسفانه مرتکب آن می‌شود، الگوبرداری از محیط اجتماعی، همسالان و رسانه‌هاست. وقتی یک فرزند نوجوان، صحبت های «بیرو» را تماشا می‌کند که به دلیل تهدید پسرش، تصمیمش را عوض کرده و به قول خودش از ۶۰ تا ۸۰ میلیارد پول گذشته، ناخودآگاه یاد می‌گیرد که یکی از راه‌های دستیابی به خواسته‌ها، تهدید والدین یا حتی دیگران به خودکشی است! در واقع این رفتار، یک فرهنگ‌سازی اشتباه است چون تحت هیچ شرایطی نباید خودکشی را به عنوان ابزاری برای تهدید عنوان کرد و آموزش داد.
خطرات خودکشی تقلیدی
نکته پایانی هم این که، خودکشی پدیده‌ای قابل تقلید است و برجسته‌سازی آن بدون رعایت اصول و معیارهای حرفه‌ای، می‌تواند باعث فراگیرتر شدن این پدیده در یک جامعه شود و این موضوع از نظر جامعه‌شناسان و روانشناسان تایید و اثبات شده است. البته یک اظهارنظر به تنهایی باعث یک رفتار خاص نمی‌شود اما «خودکشی تقلیدی» را فراموش نکنیم؛ به طور مثال رمانی که سال ۱۷۷۴ نوشته شد و بعد از خودکشی شخصیت داستان با تپانچه، عده‌ای به تقلید از او خودکشی کردند! انتشار اخبار مربوط به خودکشی، مثل راه رفتن روی یک تیغ برنده است؛ به همین دلیل ملاحظات مختلفی برایش درنظر گرفته‌می شود. تا حدی که کارشناسان حوزه بهداشت روانی، برای فعالان رسانه کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌کنند، مثلاً گفته می‌شود از عبارت «خودکشی منجر به مرگ» به‌جای عبارت «خودکشی موفق» استفاده و از هرگونه جذابیت در پردازش خبر خودکشی و القای حس کنجکاوی مخاطب پرهیز شود. آب‌وتاب دادن‌ها و شرح جزئیات آن‌هم، جزو خطوط قرمز به‌حساب می‌آید.
نویسنده : فهیمه میرزایی| کارشناس‌ارشد روان‌شناسی
