تندیس یادمان مدل F51

محمد پسر سلیمان در حدود سال ۱۴۸۳ در عراق به‌ دنیا آمد.در منابع معتبر از جمله مجمع‌ الخواص صفحهٔ ۱۰۳ حله به عنوان محل تولد فضولی برشمرده شده‌ است، اما در برخی منابع دیگر کربلا یا نجف هم آمده‌ است. پدرش سلیمان بود که به حله مهاجرت کرد و قاضی آن شهر بود. « پدر فضولی بنا به گفتهٔ « صادق بیگ افشار » صاحب تذکرهٔ « مجمع الخواص » – که به زبان ازبکی نوشته شده – از ایل بیات بوده که یکی از ۲۲ طایفه مهاجر ترکان اوغوز می‌باشد.» او در حله و سپس بغداد تحصیل کرد و یکی از استادانش « ملک الشعرای حبیبی » از شاعران حروفی بود. حدود هفتاد ساله بود که در بغداد در گذشت.

مولانا حکیم ملا محمد فضولی ، معروف ترین شاعر سده‎ی دهم هجری نه تنها در تاریخ ادبیات ترکی آذربایجانی بلکه در تمامت ادبیات ترکی جایگاه والا دارد. او فرزند مفتی معروف حلّه نامبردار به « ملا سلیمان » است. زندگی گزاران در تراجم احوال ازو به عزت یاد می‎کنند و به عشیره‎ی « بیات »های آذربایجان از عشایر ۲۴ گانه اوغوزان یا ترکان غز منسوب می‎دارند. خود در آغاز « حدیقه السّعدا » نیز خویشتن را « ترکی زبان »می‎نامد و از زبان ترکی به عنوان زبان اصلی و مادری خود نام می‎ برد.
وی در دوران کودکی ، تحصیلات خویش را با تحصیل مقدمات عربی و ادب ترکی و فارسی پیش پدر خود آغاز کرده ، سپس به تصریح خویش سال‎ های جوانی در نجف اشرف در جوار تربت پاک علی بن ابی‎طالب علیه السلام به خدمت و تحصیل معارف ادامه داده است. در منابع اسلامی، « مولانا ، سلطان الشعرا ، شیخ الادبا ، افضل الفضلا ، حکیم ملا محمد بن سلیمان البیاتی البغدادی الملقب بالفضولی » نامیده شده است.
فضولی مذهب شیعه داشت و کلیه‎ی علوم عقلی و نقلی رایج زمان خویش را بخوبی آموخته بود و در اغلب زمینه‎ های دانش بشری قلم زده است. استعداد شاعری را در خود احسان الهی می‎ شمارد و در مقدمه‎ی دیوان ترکی می‎گوید: « علمسیز شعر اساسی یوخ دیوار اولور و اساس سیز دیوار غایتده بی اعتبار اولور ».