تازه‌ترین کنسرت گروه موسیقی قوالی «نجم‌الدین» کشور افغانستان در حالی میزبان علاقه‌مندان در تالار اندیشه حوزه هنری بود که از آلبوم جدید این گروه توسط مرکز موسیقی حوزه هنری رونمایی شد.
کنسرت گروه موسیقی قوالی «نجم‌الدین» کشور افغانستان که طی ماه‌های اخیر با حضور تعدادی از هنرمندان افغانستانی ساکن ایران فعالیت خود را آغاز کرده است، به خوانندگی آصف حبیبی، جواد تابش و عبدالقادر عزیزی و به سرپرستی هوشنگ جاوید در روزهای بیست و ششم و بیست و هفتم اسفند ماه در حوزه هنر ی برگزار شد.

همزمان با برگزاری این دو کنسرت آلبوم جدید این مجموعه موسیقایی نیز با حمایت مرکز موسیقی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به صورت رسمی رونمایی شد.

آصف حبیبی از خوانندگان برجسته موسیقی افغانستان است که در این کشور به «بلبل هرات» شهرت دارد. جواد تابش نیز از شاگردان الطاف حسین، قوال شناخته‌شده دنیای موسیقی است. عبدالقادر عزیزی نیز از جمله هنرمندان شناخته شده این عرصه است که در قالب همیار آیین قوالی با این مجموعه همکاری می‌کند.

گروه قوالی «نجم‌الدین» در این کنسرت تلاش کرد تا با تلفیق متن‌های شعرهای آیینی شاعران معاصر ایرانی با آوازهای هراتی به تجربه جدیدی دست پیدا کند تا به این بهانه موضوع گسترش زبان و ادبیات آئینی پارسی معاصر نیز مورد توجه مخاطبان قرار گیرد.

قوالی یکی از گونه‌های مرتبط با موسیقی عرفانی است که به نوعی با عبادت آمیخته و در کشورهایی چون هند، پاکستان و افغانستان رواج دارد. آن گونه که در منابع مکتوب آمده، موسیقی قوالی ابتدا در زیارتگاه‌های صوفیان اجرا می‌شده و بخش مهمی از مراسم سماع بوده و طی روندی مشخص به موسیقی مذهبی و عارفانه آسیای شرقی تبدیل شده است.

هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی نواحی ایران و مدیر هنری این پروژه موسیقایی طی برگزاری این دو کنسرت درباره موسیقی کشور افغانستان و اجرای گروه موسیقی «نجم‌الدین» ضمن ارائه توضیحاتی مشروح از شکل‌گیری موسیقی در کشور افغانستان گفت: در این مجموعه تلاش کرده‌ایم تا با تکیه بر ادبیات آئینی معاصر ایران و انتخاب شعر از مجموعه‌های سروده شان، با موضوع مهدویت و انتظار، آن را با نغمات راگ های کاربردی در هنر قوالی و همچنین آوازهای هراتی و به تنظیم کشیدن به سبک موسیقی ایرانی، به یک نوآوری در راستای رضایت مخاطب برسیم، و شکلی نو برای نزدیک کردن مخاطب ایرانی به نغمه‌های شرقی کشورهای پارسی زبان همراه با شعر معاصر آئینی ایران پدید آوریم.

غلامعلی حدادعادل رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی هم که در دومین شب از برگزاری این کنسرت به عنوان مهمان ویژه در برنامه حضور یافته بود، ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این کنسرت بیان کرد: خوشبختم که کشور جمهوری اسلامی ایران میزبان یک گروه قوالی از کشور همسایه، هم زبان و هم کیش ما یعنی افغانستان است. شما می‌دانید که با اتفاقاتی که در این کشور افتاده کار برای این دوستان هم دشوار شد. به هر حال بنده نزدیک پنجاه سال است که با این هنر قوالی آشنا هستم. از سوی دیگر بنده سفرهای متعددی به کشور هند داشتم و هربار که به دهلی می‌روم، بر خود واجب می‌دانم که بر سر آرامگاه نظام الدین اولیا و امیرخسرو دهلوی حاضر شوم و در یکی از قوالی هایی که مرتب در آن مکان برگزار می‌شود، شرکت کرده و از آن استفاده کنم.

وی افزود: این قوالی ها حتی امروز که زبان فارسی در هند و پاکستان رونق و رواج گذشته خود را ندارد، غالباً در زبان فارسی است و کم اتفاق می‌افتد که یک مجلس قوالی برگزار شود که شعر فارسی در آن خوانده نشود. این قوالی هنری است که میراث زبان فارسی در شبه قاره هند را عرضه می‌کند. زبان فارسی به مدت هشتصد سال در هند به عنوان زبان رسمی دربارها و زبان مشترک همه اقوام هند بوده است و همان طور که در کشور خودمان زبان مشترک اقوام ایرانی فارسی بوده، در هند هم زبان مشترک اقوام متعددش زبان فارسی بوده است. حتی کتاب‌های دینی هندوها نیز به زبان فارسی ترجمه شده‌اند. در این چارچوب افغانستان که اساساً به نوعی زادگاه زبان فارسی بوده است. همین شاهنامه فردوسی در غزنه افغانستان امروز سروده شده‌اند که در آن روز جزو قلمرو بزرگ ایران فرهنگی بوده است.

ییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: این قوالی هنری است که کاملاً با فرهنگ اسلامی، ایرانی، افغانی و هندی تناسب دارد و همیشه در جمهوری اسلامی ایران بنده به این فکر می‌کردم که چرا ما قوالی را تبلیغ و ترویج نمی‌کنیم؟ چرا تلاش‌هایی برای بومی سازی قوالی انجام نمی‌دهیم؟ چرا در این چارچوب نگاه به شرقی که میراث خودمان در آنجاست نداریم؟ چرا همیشه برای نوآوری نگاهمان به غرب باشد؟ این قوالی می‌تواند با بررسی‌های لازم تبدیل به نوعی از هنر آیین در کشورمان شود که اشعار آیینی در قالب این گونه هنری به مخاطبان ارائه شود.

حدادعادل در پایان صحبت‌های خود توضیح داد: من امیدوارم حضور این گروه و زحمت‌هایی که دوستان در این زمینه انجام می‌دهند، سبب شود که روی این مساله مطالعه بیشتری شود و گروه‌های ایرانی هم وارد اجرای این گونه موسیقایی شوند تا ما شاهد عرضه جدیدی از شعر آیینی در موسیقی باشیم. من به سهم خودم به این گروه موسیقی خوش آمد می‌گویم و امیدوارم مشکلاتشان برای اقامت در ایران برطرف شود. بنده نگران زبان فارسی در افغانستان امروز هستم ولی اطمینان دارم این دوستانی که امروز از افغانستان به کشور ما آمده‌اند اجازه نخواهند داد که زبان فارسی در افغانستان به سرنوشتی دچار شود که دو قرن پیش در هند و پاکستان دچارش شد.