«ابوبکر محمد بن زکریا رازی» (۲۵۱ قمری – ۳۱۳ قمری) ۵۶ کتاب پزشکی دارد و ۱۷ کتاب فلسفه و ۳۳ کتاب در حوزههای مختلف علوم طبیعی و ۱۴ کتاب درباره الهیات و ۲۲ کتاب درباره شیمی. مشهورترین کتابش «الحاوی» است که دانشنامه پزشکی است و به همراه کتاب قانون ابوعلی سینا مهمترین کتب پزشکی اروپا تا اوایل قرن بیستم بودند. کتاب دیگرش «طب منصوری» به مدت ۵۰۰ سال و تا پیش از پیدایش طب مدرن در دانشگاههای اروپا تدریس میشد.
رازی علاوهبر الکل، کاشف اسیدسولفوریک و نفت سفید است و نخستین استخراجکننده اسید کلریدریک و استات مس و اسیدسیتریک است و بنیانگذار طب اطفال است. در تقویم تاریخ، ۵ شهریور روز بزرگداشت رازی و روز داروساز است.
نگارهای از «رازی» در کتب غربی
رازی از آن طبیبها بود که «تفقد و مهربانی به همه بهویژه فقرا و بیماران داشته، از حالشان جویا، و به عیادتشان میرفت» و معتقد بود: «هرگاه طبیب موفق شود بیماریها را با غذا درمان کند به سعادت رسیده است» و یک ایده جالب هم برای علم پزشکی داشت که خودش درباره آن در مقدمه یکی از کتابهایش نوشته است: «دانشمند جلیلالقدری برای خیر و صلاح مردم از من خواست که رساله مختصری در باب درمان بیماری با غذا و آشامیدنیهای موجود در هر مکان که دسترسی به طبیب نیست تألیف کنم. من نیز درخواست او را اجابت و کتاب من لایحضره الطبیب را تألیف کردم».
از همه جالبتر هم نظر رازی درباره نحوه کار پزشک و معالجه بیماران است که چنین است: «پزشک در درمان بیماران خود را به خدای بزرگ میسپارد و از او شفا و بهبود، چشم دارد. او روی توان و کارش حساب نمیکند، بلکه در همگی کارهایش به خدا اعتماد میورزد. اگر پزشک وارونه این را انجام دهد و به خود و به توانش در این پیشه و کاردانیاش بنگرد خداوند بهبود و شفا را از او بازخواهد داشت».