متداول‌ترین اشکال دارویی که به صورت استنشاقی مصرف می‌شود، اسپری های دهانی با دوز مشخص (MDI)، کپسول‌های استنشاقی، پودر خشک استنشاقی(DPI) و اسپری های بینی است. با اینکه نحوه استفاده از این داروها آسان به نظر می رسد، اما اگر به صورت نادرست مورد استفاده قرار گیرد، دارو در دهان مانده و به میزان مناسب وارد دستگاه تنفس نمی‌شود.
متداول‌ترین اشکال دارویی که به صورت استنشاقی مصرف می‌شود، اسپری های دهانی با دوز مشخص (MDI)، کپسول‌های استنشاقی، پودر خشک استنشاقی(DPI) و اسپری های بینی است. با اینکه نحوه استفاده از این داروها آسان به نظر می رسد، اما اگر به صورت نادرست مورد استفاده قرار گیرد، دارو در دهان مانده و به میزان مناسب وارد دستگاه تنفس نمی‌شود. بنابراین آشنایی با روش صحیح استفاده ازاین گروه دارویی به ویژه در بیماران مبتلا به آسم و COPD بسیار مهم است.
مراحل استفاده صحیح از اسپری دهانی استنشاقی با دوز مشخص (MDI)
۱. در پوش اسپری را بردارید.
۲. چنانچه بار اولی است که از اسپری استفاده می‌کنید، یا چندین روز است که از آن استفاده نکرده‌اید، باید نخست اسپری را آماده کنید. برای این کار اسپری را چند بار به خوبی تکان دهید، سپس دهانه اسپری را به سمت مخالف صورتتان گرفته و تا چهار مرتبه در هوا اسپری کنید تا مطمئن شوید که پودر استنشاقی از آن خارج می‌شود. در این حالت اسپری شما آماده است.
۳. اسپری را به مدت ۵ ثانیه تکان دهید.
۴. اسپری را به صورت عمودی به شکلی که انگشت اشاره در بالا روی پیستون و انگشت شست در پایین دستگاه تنفسی قرار گیرد، در دست بگیرید.
۵. یک بازدم معمولی انجام دهید.
۶. دهانه اسپری را بین دندان های خود قرار دهید و دهان را ببندید.
۷. زبان خود را از دهانه دستگاه دور نگه دارید.
۸. با انگشت اشاره پیستون بالای دستگاه را به آرامی فشار دهید و همزمان عمیق و آهسته از طریق دهان نفس بکشید، این کار باید ۴ تا ۶ ثانیه طول بکشد تا دارو به ریه ها برسد.
۹. دهانه اسپری را از دهان خارج کرده و قبل از بازدم، نفس خود را به مدت حدود ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید.
۱۰. چنانچه باید یک پاف دیگر استنشاق کنید، حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه بین پاف‌ها صبر کنید و سپس مراحل ۳ تا ۹ را تکرار کنید.
۱۱. پس از اتمام کار، درپوش دهانی را بگذارید.
۱۲. اگر دستگاه استنشاقی حاوی یک داروی کورتیکواستروئید مانند «بکلومتازون» یا «فلوتیکازون» است، بعد از استفاده از آن، دهان خود را با آب ولرم بشویید و غرغره کنید. آب دهان را بیرون بریزید و آن را قورت ندهید.
۱۳. اگر همزمان باید از دو نوع اسپری استفاده کنید، فاصله زمانی ۵ تا ۱۰ دقیقه را بین آنها رعایت کنید. همچنین در صورت استفاده همزمان از یک اسپری گشادکننده مجاری هوایی مانند «سالبوتامول» با یک اسپری کورتیکواستروئیدی مانند «بکلومتازون» و «فلوتیکازون»، ابتدا «سالبوتامول» و ۵ تا ۱۰ دقیقه بعد اسپری کورتیکواستروئیدی را استفاده کنید.
در بخش دوم این مطلب که در روزهای آینده منتشر می شود، دستورالعمل استفاده از پودر خشک استنشاقی(DPI)، کپسول های استنشاقی، دیسک های استنشاقی، دستگاه توربوهالر، آسم یار، اسپری بینی و نحوه شست‌وشوی قسمت دهانی اسپری تنفسی و آسم‌یار را با هم دنبال می کنیم.
دکتر «مهشید طهماسبی»، کارشناس مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم مدیریت تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز
