فردین نوجوان ۱۹ ساله اصفهانی است که به اوتیسم مبتلا است. او که به عنوان تماشاچی در عصر جدید شرکت کرده بود روی صحنه رفتو ترانه دلداده توام را اجرا کرد. به همین بهانه درباره این اختلال اطلاعاتی را در اختیار شما قرار داده ایم.
طیف اتیسم(اوتیسم)، اختلالی نورولوژیک است که خودش را در سالهای اولیه رشد کودک نمایان میکند. این اختلال باعث مشکلاتی چون رفتارهای تکراری وکلیشه ای،نقص در مهارتهای ارتباطی کلامی و غیر کلامی و رفتارهای اجتماعی می گردد.در حال حاظر امار شیوع اتیسم ۱نفر در هر ۵۹ تولد است و مهمترین علتهای ان را در نقایص ژنتیک و زیست محیطی شناسایی نموده اند.
نشانه های اختلال اوتیسم
نشانههای زیر در کودکان مبتلا به اوتیسم یا بیماری درخودماندگی از خفیف تا شدید مشخص میشود. با توجه به شدت بیماری کودک تحت درمان و آموزش قرار میگیرد. برخی از این نشانهها عبارتند از:
_اجتناب از تماس چشمی و تماس فیزیکی با دیگران
_تمایل به تنهایی، عدم پاسخ به لبخند والدین پس از ۶ ماهگی، داشتن ارتباط محدود و کم با اطرافیان، عدم تمایل به جواب دادن به صداها و دیگران و بی توجهی نسبت به محرکهای محیطی
_تکان خوردن، چرخیدن و انجام دیگر حرکات تکراری و رفتارهای کلیشه ای
_تاخیر در حرف زدن، صحبتهای تکراری با کلمات و عبارات کوتاه
_ناتوانی در بروز هیجانات و احساسات خود و فهم احساسات دیگران
_عدم انطباق با تغییرات کوچک در زندگی روزمره و تمایل به حفظ ثبات در موقعیتهای مختلف
_مشکلات جسمی مانند هماهنگی ضعیف بین اجزای بدن، کنترل ضعیف دست، مشکلات معده مانند یبوست
_پرخاشگری و امکان آسیب رساندن به خود و دیگری
علاوه بر نشانههای ذکر شده، والدین و متخصصان میتوانند با شناسایی نشانه های اولیه اوتیسم، هر چه زودتر برای درمان اقدام نمایند.
تقسیم بندی اختلال طیف اوتیسم بر اساس میزان شدت
در جدیدترین نسخه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (DSM-5) اختلال طیف اوتیسم از نظر شدت به ۳ دسته تقسیم شده است که موارد زیر را شامل میشود:
۱. درجه یک: نیازمند حمایت
افرادی که در طبقه بندی اختلال طیف اوتیسم به عنوان گروه درجه یک مشخص میشوند:
برای شروع روابط اجتماعی به طور واضحی مشکل دارند به طوری که اغلب هنگام دعوت دیگران برای ارتباط اجتماعی پاسخهای غیر معمولی میدهند و تلاشهای ناموفقی میکنند که اکثراً به شکست میانجامد. با این حال آنها معمولاً تمایلات اندکی برای تعاملات اجتماعی دارند و کارکرد بین فردیشان به طور کامل مختل نشده است.
برای مثال ممکن است تنها در مکالمات رو در رو مشکل داشته باشند اما در سایر روابط بتوانند عملکرد خود را در حد متوسط حفظ کنند. تلاش اوتیستیکهای درجه یک برای دوست یابی از جانب دیگران عجیب و غریب به نظر میرسد و اکثراً به شکست میانجامد. در نهایت این افراد به دلیل نقایص اجتماعی مذکور نیازمند کمک هستند و بدون حمایتهای درجا دچار محدودیتهای زیادی میشوند.
۲. درجه دو: نیازمند حمایت قابل توجه
افرادی که از نظر شدت اختلال طیف اوتیسم نمره ۲ دریافت میکنند نقایص قابل توجهی در ارتباطات کلامی و غیر کلامی دارند که حتی با وجود حمایت دیگران نیز کاملاً آشکار باقی میماند. این افراد معمولاً علایق محدودی دارند و در پاسخ به دیگران تنها از جملات ساده استفاده میکنند. هم چنین ارتباطات غیر کلامی آنها به طور واضحی عجیب و غریب به نظر میرسند.
۳. درجه سه: نیازمند حمایت بسیار زیاد
گرفتن تشخیص درجه ۳ برای اختلال طیف اوتیسم به معنای وجود نقایص عمده در ارتباطات کلامی و غیر کلامی است که منجر به اختلال شدید در عملکرد فرد میشوند. مشکلات این افراد در ارتباط اجتماعی در حدی است که بسیار کم برای تعامل با دیگران پیشقدم میشوند و دعوت دیگران برای رابطه را نیز اکثراً قبول نمیکنند. مثلاً فردی که دایره لغات قابل فهم کمی دارد به ندرت برای گفت و گو پیشقدم میشود و اگر درخواستی داشته باشد معمولاً از روشهای غیر معمول و غریبی برای ابراز خواستههای خود استفاده میکند. در این درجه والدین نقش بسیار مهمی دارند و ضروری است که حتما از کمک یک روانشناس بهرهمند شوند. برای آگاهی بیشتر در زمینه والدین کودکان اوتیستیک کلیک کنید.
انواع اوتیسم
راهنمای آماری و تشخیصی بیماری های روانی (DSM) که انجمن روانشناسان آمریکایی تهیه و تدوین کردهاند، برای تشخیص بیماریهای روانی به کار میرود. در ویرایش پنجم که جدیدترین ویرایش این راهنما است و در سال ۲۰۱۳ منتشر شد (DSM5)، اوتیسم به پنج نوع مختلف دستهبندی میشود که به شرح زیر است:
دارای نقص هوشی یا بدون آن؛
با نقص زبانی یا بدون آن؛
همراه با بیماری های ژنتیکی یا پزشکی شناختهشده یا عامل محیطی؛
همراه با اختلال رفتاری، ذهنی یا رشدی ـ عصبی دیگر؛
با کاتاتونیا.
بعضی از افراد ممکن است یک یا بیشتر از این مشخصات را داشته باشند.
قبل از انتشار DSM5، افرادی که طیف اوتیسم داشتند، در یکی از این دستهبندیها گنجانده میشدند:
۱. اختلال درخودماندگی
اختلال درخودماندگی همان چیزی است که با شنیدن کلمهی اوتیسم به ذهن خیلیها خطور میکند. به اختلال در برقراری ارتباطات، تعاملات اجتماعی و بازیهای تخیلی در کودکان زیر ۳ سال، اختلال درخودماندگی گفته میشود.
۲. سندرم اسپرگر (Asperger)
کودکان مبتلا به این سندروم مشکل زبانی ندارند و در تست هوش میانگین هوشی بالاتر از متوسط دارند، اما مانند کودکان اوتیسمی در برقراری ارتباطات اجتماعی مشکل و محدودیت دارند.
۳. اختلال فراگیر رشد (PDD یا اوتیسم آتیپیک)
این اختلال یک دستهی عمومی و فراگیر برای کودکانی است که برخی از رفتارهای اوتیسمی را نشان میدهند، اما در سایر دستهها قرار نمیگیرند.
۴. اختلال فروپاشی دوران کودکی
کودکان مبتلا به این اختلال حداقل در دو سال اول زندگی رشد نرمالی دارند و پس از آن بخش بزرگی از مهارتهای ارتباطی خود را از دست میدهند. این اختلال بسیار نادر است و بسیاری از متخصصان بیماریهای ذهنی در مورد اینکه آن را یک بیماری در نظر بگیرند، تردید دارند.
فاکتور های خطر افرین اوتیسم
جنس:پسران تقریبا چهار برابر بیشتر از دختران مبتلا به اوتیسم هستند.
زایمان زودرس:نوزادان زودرس متولد شده پیش از ۲۶ هفتگی خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم دارند والبته این نوزادان همراه با وزن کم به دنیا می ایند که این مورد نیز از موارد افزایش ریسک اوتیسم می گردد.
تاریخچه خانوادگی:خانواده هایی که دارای یک فرزند مبتلا به اوتیسم هستند بیشتر در معرض داشتن فرزند دیگری با این اختلال اند.همچنین وجود برخی اختلالات مانند اسکیزوفرنی و اختلال اوتیسم در والدین نیز می تواند منجر به افزایش ریسک گردد.
سایر اختلالات:کودکانی که دارای شرایط پزشکی خاص هستند بیشتر احتمال دارد در معرض اوتیسم قرار داشته باشند.
سن والدین:مشخص گردیده است که بین سن بالای والدین(بالای ۳۵ سال) و یا سن پایین مادران(زیر ۲۰ سال)و افزایش اختلال اوتیسم ارتباط وجود دارد.
شرایط بارداری:فاصله بین بارداری ها مشخص گردیده است که اگر کوتاه باشد می تواند شرایط رحم مادر برای بارداری و پذیرایی مناسب از جنین را به خطر انداخته و ریسک اوتیسم را افزایش دهد. همچنین تغذیه مادر نیز می تواند یک فاکتور مهم برای این ریسک باشد هرچه تغذیه مادر نامناسب تر و عاری از غذاهای طبیعی و ارگانیک باشد می تواند خطر را بیشتر و بیشتر کند.