در جهان دو نوع از افراد وجود دارند: کسانی که برای زندگی کردن غذا میخورند یا کسانی که برای غذا خوردن زندگی میکنند. دسته اول غذا را صرفاً سوختی برای حفظ عملکرد بدن در نظر میگیرند و دسته دیگر غذا را مرکز موجودیت خود و دیگر انسانها تصور میکنند.
اما چیزی که بین همه انسانها مشترک به نظر میرسد نداشتن دانش کلی در مورد غذاست.
در ادامه این مطلب یک سری از واقعیتهای جالب و باورنکردنی در مورد اقلام خوراکی آورده شده است.
۱-با توجه به رنگ زرده تخم مرغ میتوانید ارزش غذایی آن را درک کنید
آیا تاکنون متوجه شدید که برخی تخم مرغها دارای زدهای به رنگ نارنجی تیره هستند و برخی دیگر زرده شان زرد کم رنگ است؟ شاید برخی تخم مرغها را هم دیده باشید که زرده آنها تقریباً قرمز است و باید بدانید که دلیلی برای این موضوع وجود دارد. محققان همیشه بر این باور بوده اند که هر چه زرده تخم مرغ غنیتر باشد، ارزش غذایی آن نیز بیشتر است. اما مطالعات اخیر فاش کرده است که واقعیت بسیار پیچیدهتر است. به طور کلی، مرغهای آزادی که از گیاهان، دانههای خوراکی و حشرات تغذیه میکنند و رژیم غذایی مناسبی دارند، تخمهایی میگذارند که رنگ زرده آنها نارنجی روشن است. این تخمها غنی از چربیهای سالم و مواد مغذی هستند. مرغهایی که در مرغداریها و در حالت اسارت نگهداری میشوند و عمدتاً از غلات تغذیه میکنند، تخم مرغهایی با زردههای زرد کم رنگ میگذارند که ارزش غذایی کمتری دارند.
در واقع چیزی که مرغ میخورد رنگ زرده تخمش را تعیین میکند. همه چیز در حضور کاروتنوئید رخ میدهد، رنگدانهای ارگانیک با قابلیت حل شدن در چربی که عموماً توسط جلبک ها، گیاهان، قارچها و باکتریها تولید میشود. این همان ترکیبی است که باعث میشود گوجه فرنگی، ذرت، هویج، کدو و بسیاری از دیگر میوهها و سبزیجات رنگ خاصی داشته باشند. تخم مرغهایی که کاروتنوئید بالایی دارند زرده شان رنگ روشنی دارد. به همین دلیل، مزرعه داران و پرورش دهندگان مرغهای تخم گذار میتوانند رنگ زرده تخم مرغها را با دستکاری رژیم غذایی و سبک زندگی مرغهای تخم گذار تغییر دهند. از این رو میتوان با اطمینان گفت که نمیتوان با توجه به ظاهر و رنگ زرده تخم مرغ ارزش غذایی آن را درک کرد.
اما میتوان گفت که ارزش غذایی تخم مرغهایی که آزادانه میچرند و ترکیب غذایی متنوعی دارند بسیار بیشتر از مرغهایی است که در مرغداریها نگهداری میشوند، به همین دلیل است که تخم مرغهای محلی دارای زردههایی پررنگتر و جذابتر هستند و خوشمزهتر به نظر میرسند. اما نشانههایی دیگر برای تشخیص کیفیت تخم مرغ نیز وجود دارد. در صورتی که زرده قوام بهتری داشته و کمتر شل باشد یعنی اینکه مرغ رژیم غذایی کاملی داشته است.
۲- لیمو ترش میزان قند بیشتری نسبت به توت فرنگی دارد
هر کسی که هم طعم لیمو ترش و هم توت فرنگی را چشیده باشد حتی یک لحظه هم فکر نمیکند که اولی قند بیشتری نسبت به دومی داشته باشد. اگر چه برخی توت فرنگیها ترش مزه هستند، اما عمدتاً شیرینتر از لیمو ترش هستند. اما تحقیقات جدید نشان داده است که لیمو ترش دارای ۷۰ درصد قند در ترکیبات خود است در حالی که این عدد در مورد توت فرنگی تنها ۴۰ درصد است. لیمو ترش دارای بار گلیسمیک بالاتری نسبت به توت فرنگی است. بار گلیسمیک به میزان قند موجود در هر میوه اشاره دارد و مصرف مقادیر زیادی از هر خوراکی که بار گلیسمیک بالایی دارد میتواند به افزایش قند خون منجر شود.
در واقع اگر ۱۲۰ گرم لیمو ترش را با همین مقدار توت فرنگی مقایسه کنید، در خواهید یافت که بار گلیسمیک لیمو سه برابر توت فرهنگی است. اما چرا علیرغم این موضوغ، مزه لیمو ترشتر از توت فرنگی است؟ دلیل اینکه نمیتوانید مزه قند داخل لیمو ترش را حس کنید این است که لیمو ترش اسید سیتریک بالایی دارد. لیمور تش ۳ تا ۶ درصد اسید سیتریک دارد که باعث میشود ترش مزه باشد. از طرف دیگر، توت فرنگی اسید سیتریک کمتری دارد که باعث میشود شیرینی اش را حفظ کند.
۳- سیب زمینی توانایی جذب کردن و انعکاس سیگنالهای وای فای را دارد
در سال ۲۰۱۲، کمپانی بوئینگ از روشی خلاقانه برای تست کردن و بهبود سیستم وای فای هواپیماها استفاده کرد. سیگنالهای وایرلس میتوانند بسیار پیچیده باشند و به صورت تصادفی در فضاهای بسته مانند فضای داخلی هواپیماها نوسان داشته باشند. این سیگنالها در اثر حرکت مسافران هواپیما نیز میتوانند تحت تاثیر قرار گیرند. به همین خاطر است که قدرت سیگنالهای وای فای از گوشهای از هواپیما به گوشی دیگر متفاوت خواهد بود. برای حل این توزیع نامساوی، مهندسان در ابتدا باید شیوه رفتار سیگنالهای وای فای در داخل فضای کابین را درک میکردند. اما پیدا کردن داوطلبهای انسانی که برای ساعتهای بی پایان داخل نمونههایی اولیه از یک هواپیما بنشینند تقریباً غیرممکن بود.
به همین خاطر بود که مهندسان تصمیم گرفتند انسانها را با چیزی غیرمعمول جایگزین کنند؛ کیسههای بزرگ سیب زمینی. در نهایت مهندسان متوجه شدند که شیمی خاص و ترکیب آب داخل سیب زمینیها باعث میشود آنها بتوانند سیگنالهای امواج رادیویی را جذب و منعکس کنند. این بدان معنا بود که سیب زمینی نیز مانند انسان با سیگنالهای وای فای رفتار میکند. این اطلاعات به سرعت باعث شد که بوئینگ کابین هواپیما را پر از کیسههای سیب زمینی کند. مهندسان این کمپانی در مجموع از ۹،۰۰۰ کیلوگرم سیب زمینی برای این آزمایش استفاده کردند.
۴- یک نوع خاص از موز به رنگ قرمز وجود دارد که به «موز داکا» یا «موز قرمز» مشهور است
همه ما به دیدن موزهایی به رنگ سبز و زرد عادت کرده ایم، اما آیا میدانستید که برخی از موزها قرمز رنگ هستند؟ البته این موزها به شکل مصنوعی یا شیمیایی رنگ قرمز به خود نمیگیرند. در کل حدود ۱،۰۰۰ گونه موز وجود دارد و موز قرمز نیز بومی جنوب شرقی آسیاست اگر چه در سراسر جهان فروخته میشود. به طور کلی، موزهای قرمز گوشت دارتر، سنگینتر و کوتاهتر از موزهای معمول هستند. تنها زمانی که این موزها رسیده باشند میتوانید آنها را بخورید، زیرا موزهای قرمز نرسیده مزهای ناخوشایند دارند. موزهای قرمز رسیده دارای پوستی قطور هستند که شبیه آجر قرمز است و مغز آن نیز نیمه نرم و به رنگ سفید شیری است.
با این وجود برخی میگویند که مزه موز قرمز تفاوتی با دیگر موزها ندارد، اما برخی بر این باورند که بافتی نرمتر و لزجتر دارد، با بویی که ما را به یاد تمشک میاندازد. موز قرمز در تمام طول سال وجود داشته و مملو از مواد مغذی است. این موزها ویتامین سین و بتاکاروتن بیشتری نسبت به موزهای زرد رنگ دارد و مقدار پروتئین، فیبر و چربیهای مفید در کنار منیزیم، ویتامین سی، ویتامین بی ۶ و پتاسیم بالاست. اگر چه موز قرمز را میتوان به شکل تازه و به عنوان میوه خورد، اما به طور عمده برای آشپزی و تهیه دسر استفاده میشود.
۵- عسل از شهد استفراغ شده یا همان استفراغ زنبور تولید میشود
بسیاری از ما میدانیم که زنبورها عسل تولید میکنند، اما آیا تاکنون از خود پرسیده اید که زنبورهای عسل این کار را چطور انجام میدهند؟ اگر چه برایتان خوشایند نخواهد بود، عسل در واقع شهد گلی است که استفراغ شده است. اگر چه ناخوشایند به نظر میرسد، اما فرآیند تولید عسل بسیار هیجان انگیز و جذاب است. زنبورها از گلی به گل دیگر رفته و شهد آنها را جمع آوری کرده و در داخل محفظه عسل در بدنشان نگهداری میکنند. این محفظه یا کیسه عسل توسط شیر یا سوپاپی یک طرفه از معده جدا میشود. وقتی شهد در این کیسه ذخیره شد، میتواند آن را به معده منتقل کند، اما نمیتواند آن را از معده به کیسه عسل بازگرداند. وقتی انرژی شان کاهش مییابد، زنبورها در واقع مقداری از این شهد را به معده شان منتقل میکنند تا نیروی مورد نیازشان را تامین کنند. وقتی به کندو باز میگردند، زنبورهای کارگر شهد ذخیره شده در کیسه خود را بالا آورده و به دهان زنبورهای پردازش کننده و فرآوری کننده شهد منتقل میکنند.
این شهد سپس از یک زنبور فراوری کننده به زنبور دیگر منتقل میشود تا به زنبوری میرسد که نسبت به دیگران به شانه عسل نزدیکتر است، جایی که این شهد در آن ذخیره میشود. در جریان بالا آوردن و قی کردن چند باره شهد و فرآیند جمع آوری آن، این شهد با آنزیمهای بدن زنبور ترکیب میشود که میزان اسیدیته و ترکیب شیمیایی آن را تغییر داده و برای ذخیره آماده میکند. به شکلی، این فرآیند، عمر نگهداری و ذخیره عسل را افزایش میدهد که بسیار حیاتی است، زیرا زنبورها عسل را برای ماههای زمستان ذخیره میکنند. بعد از ذخیره در کندو، زنبورها عسل ذخیره شده را باد میزنند تا آب اضافی داخل آن تبخیر شود. وقتی میزان آب داخل عسل به ۱۸.۶ درصد برسد، با موم در هر محفظه عسل در داخل شانه را مهر و موم میکنند که پس از آن برای مصرف انسان آماده است.
۶- کره بادام زمینی را میتوان به الماس تبدیل کرد
کره بادام زمینی چیزی فراتر از تنها یک ترکیب خوراکی محبوب است و محققان توانسته اند آن را به الماس تبدیل کنند! در سال ۲۰۱۴، یک محقق آلمانی به نام دن فراست سعی کرد رفتار جبه زیرین زمین را بررسی کند. علیرغم پیشرفتهای فراوان در فضا، هنوز هم چیزهای زیادی در مورد چیزی که زیر پایمان وجود دارد نمیدانیم. بر اساس علم جغرافیا، درون زمین لایههای بسیاری دارد. بالاتر از همه پوسته زمین قرار دارد و زیر آن نیز نوبت به جبه فوقانی میرسد که زیر آن جبه تحتانی قرار دارد و بعد از آن هسته زمین است. اما هنوز ترکیب دقیق و کامل آنها را نمیدانیم. چیزی که میدانیم این است که جبه تحتانی زمین بیش از ۱،۸۰۰ مایل پایینتر از پوسته زمین قرار دارد و دمای آن به ۴،۰۰۰ درجه فارنهایت میرسد و فشار آن نیز ۱.۳ میلیون برابر بیشتر از فشار اتمسفر زمین است. دن فراست در تحقیقات خود به روشهای خلاقانهای برای تولید الماس دست یافت.
این جواهرات درخشان چیزی نیستند جز اتمهای کربن که به کریستال تبدیل شده اند. فراست بر این باور بود که سنگها دی اکسید کربن را از اقیانوسها میگیرند و وقتی این سنگها به جبه زمین میرسند، فشار بالا باعث میشود دی اکسید کربن آنها خارج شود. سپس آهن موجود در جبه زمین، اکسیژن سنگ را نیز از آن میگیرد و تنها کربن باقی میماند. در نهایت فشار بالا و گرما باعث میشود کربن به الماس تبدیل شود. از آنجایی که تمام غذاها و موجودات در بدن خود کربن دارند، فراست با شبیه سازی فعل و انفعالات درون جبه زمین توانست از همین فرمول برای تبدیل کره بادام زمینی به الماس استفاده کند که بسیار زمان بر و پیچیده است.
۷- گل کلم، کلم، بروکلی، کلم بروکسل و کلم قمری گونههای متفاوت یک گیاه واحد هستند
در طی سالهای گذشته، سوپ کلم پیچ بسیار پرطرفدار شده است. چیپس و اسموتی کلم پیچ نیز از قبل محبوب شده و به نظر میرسد که سالاد کلم پیچ نیز در مسیر مشابهی قرار دارد. اما وقتی به ظاهر و بویشان نگاه میکنید، به نظر میرسد که کلم و کلم پیچ دو گونه گیاهی متفاوت هستند. اما باید بدانید که کلم پیچ، کلم، گل کلم، بروکلی، کلم بروکسل و کلم قمری که در زبان انگلیسی و علمی نامهای متفاوت تری نسبت به معادلهای فارسی شان دارند همگی از یک گونه گیاهی یکسان به نام Brassica oleracea میآیند.
حدود ۲،۵۰۰ سال پیش، Brassica oleracea گیاهی وحشی بود که در مناطق ساحلی فرانسه، بریتانیا و برخی کشورهای مدیترانه رشد میکرد. هنوز هم گونه وحشی این گیاه موجود است که با نام خردل وحشی شناخته میشود. در روم و یونان باستان، کاشت گیاهان در باغها و باغچهها بسیار متداول بود و برای داشتن بیشرین محصول، افراد شروع به کاشت دانههای گیاهان برگ دار کردند. نسلهایی از انتخابهای مصنوعی به تولید خردلهای وحشی برگ دار منجر شد که بسیار شبیه کلم پیچ و سبزی کولارد (collard) بود. در حدود سال ۱۶۰۰ میلادی، کشاورزان شروع به کار روی گونه جدیدی از این گیاه کردند که بعدها به تولید کلم منجر شد.
۸- آلو، سیب و هلو متعلق به خانواده گل رُز هستند
اگر نوشتجات علمی مختلف مربوط به گیاهان را بررسی کنید، خواهید دید که رُزها، آلوها، سیبها و هلوها از یک خانواده به نام Rosaceae میآیند. این خانواده به گیاهانی موسوم به Rosales تعلق دارند، خانوادهای از گیاهان با سایز متوسط که متشکل از ۹۰ دسته و ۲،۵۰۰ گونه هستند. اگر چه این گیاهان بومی دماهای شمالی هستند، اما در زیستگاههای متعددی رشد میکنند. خانواده Rosaceae عمدتاً از بوته ها، گیاهان چوب دار و درختان کوچک و متوسط در سایز تشکیل شده اند. بسیاری از این گیاهان به نحوی خار یا کرک دارند تا گیاهخواران را از خود دور نگه دارند. بسیاری از این گیاهان همچنین ساختار برگی کوچک یا شبه برگ دارند که به گوشوارک مشهور بوده و در قسمت ساقه برگ دیده میشود. دانشمندان برای تصمیم گیری در مورد ساختار خانوادگی گیاهان در ابتدا به ساختار گل دهی آنها نگاه میکنند. اگر گل رُز را با گل درخت سیب مقایسه کنید خواهید دید که هر دوی آنها ساختار مشابهی دارند؛ گروهی پرچم در وسط، پنچ گلربرگ تقریباً روی هم افتاده و پنج گلبرگ بیرونی. گیاهان دیگری مانند درخت هلو، تمشک ها، توت ها، گیلاسها و بسیاری دیگر نیز ساختار گل دهی مشابهی دارند و به همین خانواده تعلق دارند.
۹- پنیر چدار با نوعی خاک اره به نام سلولز ترکیب میشود تا از چسبیدن آن به هم جلوگیری شود
آیا تاکنون از خود پرسیده اید که چرا پنیر رشته رشته شده یا چدار در داخل بسته بندی به هم نمیچسبد؟ خب این اتفاق بدین خاطر است که تولید کنندگان از ترکیبی جادویی برای این امر استفاده میکنند که از خاک اره گرفته میشود. البته باید گفت که هیچ ترکیب زمخت چوبی در پنیرهای رشته رشته نخواهید یافت. این ترکیب سلولز است که یک ترکیب حل نشدنی بوده و ساختار دیواره سلولی را در گیاهان تشکیل میدهد. به طور طبیعی، سلولز بیشتر در گیاهان یافت میشود، اما اگر روی جلد پنیرهای رشته رشته شده مانند چدار را بخوانید خواهید دید که سلولز نیز از ترکیبات آن هاست. اما باید بدانید که اضافه کردن سلولز به محصولات خوراکی مورد تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده است. بخش اعظم سلولز را فیبری تشکیل میدهد که در مسیر عبور از سیستم گوارشی جذب نمیشود و هر چند از چوب گرفته میشود، اما هیچ آسیبی متوجه بدن شما نمیکند، زیرا ارگانیگ و طبیعی است و البته پنیر را تازه و غیرچسبناک نگه میدارد.