«انگار چیزی گم کرده باشد، مدام در هول و ولا و آشوب است. در همه آدم‌ها به دنبال نشانی از «مادرش» می‌گردد. هر چیزی می‌بیند یاد او برایش زنده می‌شود. هر گوشه و کناری، خاطره و یادی از مادر را برایش تداعی می‌کند. مادری که برای او همه چیز و همه کس بود. حالا بدون او حالش بد است. ناامید و مایوس است. اما پایش را که در خانه ابدی مادر می‌گذارد، همه چیز فرق می‌کند، انگار حالا طوفان‌های روحی‌اش آرام گرفته‌اند و قوایی برای رویارویی با این دختر بی‌مادر ندارند! آرامش رویش را به سمت او کرده است. اینجا کنار مادر برایش بهترین جای دنیا است. اما زخمی که به دلش نشسته است، هیچ جوره ترمیم نمی‌شود، مگر با وجود مادر که آن هم شدنی نیست.»
از دست دادن عزیزان که می‌تواند دوست، همسر، پدر و مادر و یا یکی از اعضای خانواده باشد، تجربه‌ای به شدت دردناک و آزاردهنده است که می‌تواند زندگی افراد را دستخوش تغییر و بالا و پایین کند. پنجشنبه و جمعه مختص به اموات و از دست رفتگان. در این گزارش سعی کرده‌ایم به اهمیت و معجزه‌ای که در دیدار با اموات نهفته است بپردازیم.
پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «قبور را زیارت کنید و به وسیله آنها آخرت را به یاد بیاورید.»
* هر وقت دلتان گرفت به زیارت اموات بروید!
بهترین زمان ملاقات با اموات عصر پنجشنبه و جمعه است که پیامبر اکرم (ص) در باب آن فرموده است: «شاید بهتر از آن صبح جمعه بین الطلوعین باشد.» درگذشتگان‌مان در این شب و روز در انتظار زیارت ما و هدیه‌ای از جانب ما هستند. ما هم برای آرام گرفتن دل خودمان و رفع دلتنگی به زیارت قبور می‌رویم. از قدیم گفته‌اند که اگر دلتان گرفت یا اگر نیت و دعایی دارید بروید به سراغ اموات!
شاید برایتان پیش آمده باشد که بعد از تجدید دیدار با اقوام از دست رفته‌تان احساس سبکی و آرامش کنید و دلتان آرام بگیرد. احساسی که هیچ جای دنیا جز در کنار آنها قادر به داشتنش نبوده‌اید. اما دیدار با اموات چه ویژگی دارد که ما را به آرامش می‌رساند؟ همچنین چه تاثیری در روح عزیز از دست رفته ما می‌گذارد؟ آیا اصلا آنها متوجه حضور ما خواهند بود؟
امام کاظم (ع) می‌فرماید: « مادامی که زائر بر سر قبر مید ایستاده با او مانوس است »
«اسحاق بن عمار» از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) می‌گوید: «از امام کاظم (ع) سوال کردم: آیا مومن آگاه است از کسی که قبر او را زیارت می‌کند؟ آن حضرت فرمود: بلی، پیوسته تا مادامی که زائر بر سر قبرش هست با او مانوس است و وقتی زائر بلند شده تا از سر قبر او برگردد از برگشتن وی وحشتی در مومن مرده پیدا می‌شود.» پس به حتم درگذشتگان مان متوجه حضور ما خواهند شد و بیراه نگفته‌اند که اگر حاجتی دارید از اموات‌تان بخواهید تا واسطه ای بین شما و خدا شوند!
امام علی (ع) هم می‌فرماید: «مردگانتان را زیارت نمائید، پس همانا ایشان به دیدار شما خوشحال شوند و هرگاه شخصی از شما درخواستی دارد، پس نزد قبر پدر و مادر رود و برای آنان دعا کند و حاجت خود را از خدا بخواهد.» اما در این دیدار چه چیز نهفته است که ما را سبک حال می‌کند؟
زیارت اهل قبور به انسان یادآوری می‌کند که خداوند محل اصلی آرزوها و دعاهای ماست
* انسان در کنار اموات به راز خلقتش پی می‌برد!
«محمدجواد پاشایی» استاد حوزه علمیه و کارشناس دینی می‌گوید: «وقتی درست به دنیا و خلقت‌مان می‌نگریم، متوجه می‌شویم که آرامش اصلی که برای انسان وجود دارد و آن وجودی که می‌تواند تمام آرزوهای ما را برآورده کند، خداوند متعال است. ما در این دنیا به قدری تحت تاثیر شلوغی‌ها و مناسبت، رفت و آمدها، منصب‌ها و نسبت‌های دنیا قرار می‌گیریم که فراموش می‌کنیم که محل اصلی آرامش خداوند متعال است. او محل اصلی آرزوها و دعاهای ماست و اگر او بخواهد همه اتفاقات می‌افتد. یکی از جاهایی که خیلی به انسان این مهم را یادآوری می‌کند، در کنار اهل قبور است.»
«محمدجواد پاشایی» استاد حوزه علمیه و کارشناس دینی
استاد حوزه علمیه و کارشناس دینی با اشاره به اینکه نکته زیارت اهل قبور چه رازی را برای ما یادآور می‌شود، می‌گوید: «وقتی انسان کنار اموات و اهل قبور و درگذشتگان قرار می‌گیرد، متوجه می‌شود که انسان می‌آید و می‌رود و آن کسی که می‌ماند خداوند است. انسان با درک این نکته دیگر به لذت‌ها و شادی کاذب این دنیا دلخوش نمی‌کند. اگر انسان درست متوجه این نکته شود که آرامشش در کنار خداوند است، دیگر شادی اصلی‌اش هیچ وقت قطع نمی‌شود.»
* زیارت اهل قبور چه تاثیری در ما می‌گذارد؟
پاشایی با ذکر روایتی از امام سجاد (ع) که بر اهمیت زیارت اهل قبور صحه می‌گذارد، می‌گوید: «همانا در این دنیا برای شما، از خودِ دنیا یک هشدار و راهنمایی نهفته است. حالات این دنیا دگرگون است.» یعنی خود دنیا به همه ما می‌گوید: «من خیلی به درد بخور نیستم!» یا می‌گوید: «ببین فلانی هم آمد و رفت، یا ببین فلانی پول‌هایش را جمع کرد و یک دفعه‌ای از این دنیا رفت، یا ببین فلانی مالش را بخشید و رفت. یا فلانی نام نیک برایش به یادگار ماند و رفت!»
زیارت اهل قبور؛ بخشندگی و یک زندگی هدفمند را یادمان می‌دهد.
انسان هنگامی که به زیارت اهل قبور می‌رود، مفهوم این روایت از امام سجاد(ع) را متوجه می‌شود؛ نباید به این دنیا دل بست و باید از این دنیا کمال استفاده را برد. تا اگر یک روز از دنیا رفتیم، از اعمال‌مان راضی و خشنود باشیم و حالمان خوش باشد. چراکه می‌دانیم حق کسی را پایمال نکردیم و به همه اطرافیانمان خدمت کردیم و بر این امر اطمینان داریم که وقتی از این دنیا برویم اطرافیانمان می‌گویند: حیف خیلی آدم خوبی بود! این تاثیری است که زیارت اهل قبور بر ما می‌گذراد. استاد حوزه علمیه و کارشناس دینی تاکید می‌کند: « زیارت اهل قبور بخشندگی و یک زندگی خوب و تاثیر گذار را یادمان می‌دهد.»
* فکر مرگ، زندگی را شیرین و پر بار می‌کند!
شاید این سخن گهر بار پیامبر خدا (ص) در فهم دقیق‌تر از دیدار با اهل قبور و درکی که به ما می‌دهد، بیشتر یاری‌مان کند. حضرت می‌فرماید: «کسی که نیتش آخرت باشد، خداوند، غنایش را در قلبش قرار می‌دهد و دنیا به رغم میل خود نزد او می‌آید.» همچنین ایشان در کلام دیگری می‌فرماید: «کسی که صبح و شام کند در حالی که آخرت، بزرگترین اهتمام او باشد، خداوند، غنا را در قلب او قرار می‌دهد و کارهای او را سامان می‌بخشد و تا روزی‌اش را به کمال دریافت نکند، از دنیا خارج نمی‌شود. و کسی که دنیا بزرگترین اهتمام او باشد، خداوند، نیازمندی را در برابر دیدگانش قرار می‌دهد و امورش را پراکنده و بی‌سازمان می‌سازد و بیش از آنچه برایش مقرر شده، به چیزی دست نمی‌یابد.»
استاد حوزه علمیه و کارشناس دینی در این باره می‌گوید: «انسان در جامعه اسلامی باید بداند که خیلی بند به ظواهر دنیا نباشند و هدفش از دنیا جمع خیرات و منافعی باشد که در آن دنیا به دردش می‌خورد. وقتی این فرهنگ در جامعه اسلامی جاری شود و ما به فکر آخرت باشیم، فرزندان ما و نسل ما هم بعدها به فکر ما خواهند بود.»
امام صادق (ع) :«شب جمعه برای ده نفر از دنیا رفته‌گان دعا کنید تا بهشت بر شما واجب شود.»
* شتری که در خانه همه میخوابد!
وقتی جلب خیر و منفعت اُخروی در سطر اول خواسته‌ها و اهداف‌مان قرار بگیرد و با سبک زندگی‌مان عجین شود، پیوسته به دنبال جلب منافع و خیرات و فاتحه باشد، این فرهنگ ادامه پیدا می‌کند و فرزندان و خانواده به این سمت و سو می‌روند و اگر ما یک روز از این دنیا رفتیم یک سنت حسنه‌ای اتفاق می‌افتد که به خودمان هم می‌رسد.
این فرهنگی است که در یک جامعه اسلامی باید جاری شود. چراکه مرگ شتری است که روزی در خانه همه‌کس میخوابد و خواهی نخواهی ما هم گذشتگان فردا هستیم. پس چه خوب است که امروز تا هستیم با صلوات و فاتحه و خیرات و زیارت اهل قبور یادی کنیم از گذشتگان تا فردا نیز دیگران یادی کنند از ما و با دیدار آنها در اعمال و کردارمان تفکر و تامل کنیم.
