مادری هستم ۳۷ ساله. پسری دارم سه ساله. مشکل‌مان این است که شوهرم باید حتما ظهرها بخوابد وگرنه بعدازظهر سردرد می‌شود. از آن طرف، پسر سه ساله‌ام هم برای خوابیدن در ظهرها خیلی مقاومت می‌کند و به قول معروف، از خواب فراری است. البته وقتی ظهرها نمی‌خوابد، شب‌ها خیلی زود بداخلاق می‌شود که اعصاب من و پدرش را خرد می‌کند. لطفا راهنمایی ام کنید.
مادر گرامی، پسر عزیز شما از دوره نوزادی خداحافظی کرده و وارد دوره کودکی اول شده است که از این مرحله به عنوان سن بی‌تعادلی یاد می‌شود. توجه داشته باشید کودکان برخلاف بزرگ سالان که رفتارهای عمدی مثل مقاومت، لجبازی، پرخاشگری و … دارند با این واژه‌ها بیگانه هستند و برابر غرایز خود و تحت تاثیر محیط، رفتارهایی متناسب با مرحله رشد خود دارند. با این مقدمه چند توصیه به شما دارم.
رفتار کودک‌تان زودگذر است
در آغاز دوره کودکی اول، هیچ رفتاری پایدار نیست و مرتب رفتارهای تجربی و اقتضای سنی جایگزین رفتارهای قبلی می‌شود، بنابراین اگر کودک رفتاری آزار دهنده دارد، والدین باید امیدوار باشند که این رفتارها زودگذر است و او هر روز رفتارهای جدید و قابل قبول‌تری را بروز خواهد داد. همچنین در این سن نمی‌توان عادت‌های پایدار و مستمری را از کودک انتظار داشت که مثلا ظهرها حتما مثل بزرگ سالان بخوابد! فشار ،تهدید و اجبار هم برای دوره کودکی اول به خصوص سن سه سالگی نوعی کودک‌آزاری است. در سن بی‌تعادلی که به آن اشاره کردم، مرتب بودن ساعات خواب، مدت زمان خواب، نوع سرگرمی، بازی ،میزان تغذیه و … کودک در این دوره ثابت نیست و والدین انعطاف‌پذیر از این تغییرات مداوم و فراز و فرودهای رفتاری و خلقی کودک نگران نمی‌شوند و همه این تغییرات را به حساب اقتضای سن کودک می‌گذارند و نگران نیستند و می دانند که این تغییرات اعم از مطلوب یا نامطلوب برای والدین، نشانه رشد کودک است.
سن کودک‌تان برای آموزش مناسب نیست
والدین دلسوز که فرزندی در مرحله کودکی اول(دو تا شش سال) دارند، باید همواره به یاد داشته باشند که نیاز اساسی کودک برای رسیدن به حداکثر رشد ذهنی و جسمی، محیط امن خانواده است و امن نگه داشتن محیط خانواده در گرو رابطه موثر و همدلانه والدین با یکدیگر، ۱۰۰ درصد به نفع کودک است. در ضمن به والدین عجول هم باید گفت که دوره کودکی اول، سن آموزش رسمی کودک نیست چون هنوز آمادگی جسمی و ذهنی کافی برای آموزش رسمی ندارد، پس نباید زودهنگام کودک را به طور مثال به یادگیری زبان‌های بیگانه یا یک مهارت وادار کنیم. دوره کودکی اول، سنی است که عزت‌نفس در کودک شکل می‌گیرد و وظیفه والدین محترم کمک افراطی به کودک نیست، بلکه باید متناسب با سن و رشد کودک، به طور تدریجی کارهای شخصی‌اش را به وی بسپاریم و متناسب با میزان کارکرد او، تشویق را فراموش نکنیم.
رفتار کودک‌تان اقتضای سن اوست
خلاصه این‌که بیشتر رفتارهای کودکان اقتضای سن آنان است، ولی برخی از ما به دلیل مشغله زیاد و کوفتگی عصبی و بی‌حوصلگی، تحمل رفتارهای طبیعی و متعارف کودک را نداریم و با نگرانی پیگیر درمان او هستیم ؛ دقیقا چیزی شبیه مشکل شما با پسر سه ساله‌تان.
نویسنده : عبدالحسین ترابیان | کارشناس‌ارشد روان شناسی
