درحال حاضر انجام عمل‌های زیبایی به بخشی از سبک زندگی زنان، دختران و حتی مردان ایرانی تبدیل شده‌است. تا چند دهه پیش عمل‌های زیبایی صرفا مورد اقبال خانم‌ها بود و محدود به عمل بینی می‌شد، اما به تدریج سایر اعضای بدن نیز در حوزه عمل‌های زیبایی قرار گرفتند و مردان هم از انجام چنین عمل‌هایی استقبال کردند؛ عمل‌های زیبایی از جراحی بینی گرفته تا برداشتن چربی پشت پلک، زاویه‌دار کردن چانه، لیفت گردن، پروتز گونه، پیکرتراشی و… طی سالیان اخیر به شدت در حال گسترش است و انگار تفاوتی هم میان افراد از نظر جنسیت، سطح سواد، میزان سن و تجرد و تاهل وجود ندارد.
با نگاهی در فضای مجازی و به خصوص در صفحات اینستاگرام، اغلب عمل‌های زیبایی و عکس‌های قبل و بعد این عمل‌ها با آن تفاوت‌های فاحش و وسوسه‌انگیز در حال تبلیغ است. به نظر می‌رسد تقلید از شخصیت‌های سینمایی و تلویزیونی خارجی، سلبریتی‌ها، کاربران شبکه‌های اجتماعی و همچنین الگوبرداری از اطرافیان به ضروری شدن عمل‌های زیبایی برای برخی از افراد جامعه منجر شده و در واقع بیشتر افراد، الگو‌ها و سبک زندگی خود را از درون همین شبکه‌های مجازی برمی‌گزینند. فارغ از این‌که بخشی از مخاطبان این عمل‌های زیبایی به منظور درمان و برای رفع مشکلات فیزیکی به این عمل‌ها روی می‌آورند، اما بخشی از مخاطبان و طرفداران این جراحی‌ها بدون داشتن هیچ نقصی و صرفا برای ایجاد تنوع در ظاهر، افزایش اعتماد به نفس یا رهایی از نوعی اختلال روانی و شخصیتی، زیر تیغ جراحی می‌روند و گاهی هم این عمل‌ها از روند طبیعی خود خارج شده و افراد به جراحی‌های دوباره و چندباره روی می‌آورند.
رد پای اختلالات روانی در عمل‌های زیبایی
عمل زیبایی به خودی خود امری منفی محسوب نمی‌شود و برای برخی افراد اثر مثبت داشته و بر روحیه آن‌ها تاثیر خوبی دارد. این را دکتر محمد نوذری، مشاور و روان‌شناس می‌گوید و اعتقاد دارد تمام افرادی که به متخصص زیبایی مراجعه می‌کنند، دارای اختلال روانی یا شخصیتی نیستند، اما چیزی که باعث می‌شود این عمل‌ها جنبه بیمارگونه به خود گیرند، مراجعه متعدد و وسواس‌گونه به متخصصان زیبایی است. این دسته از افراد به دلیل رضایت نداشتن از چهره و بدن خود، به عمل‌های متعدد دست می‌زنند و هیچ‌گاه نیز به رضایت کامل نمی‌رسند؛ چرا که به‌نظر می‌رسد این تفکر به دلیل مشکلات روانی و شخصیتی در آن‌ها شکل می‌گیرد. در واقع این افراد وسواس دارند که بدشکل هستند و با انجام اعمال جراحی تلاش می‌کنند از این بدشکلی خارج شوند. حال آن‌که تا زمانی که وسواس و دیگر مشکلات روانی و شخصیتی این افراد درمان نشود، نه تنها مشکل‌شان برطرف نمی‌شود بلکه به دلیل اعتیاد به انجام این عمل‌ها، مشکلات‌شان تشدید هم می‌شود. این افراد با تغییر در ظاهر خود هرگز از شر ناسازگاری‌های روانی و سازه‌های بیمارگونه ذهنی خود رها نخواهندشد. دکتر نوذری با اشاره به این‌که این قبیل افراد از عمل زیبایی به عنوان یک سازوکار اجتنابی به منظور سرپوش گذاشتن بر مشکلات روانی خود استفاده می‌کنند، می‌گوید: مهم‌ترین مشکل جوانان امروز ما عزت نفس و اعتماد به نفس پایین است. این افراد هویت نارس جسمانی دارند یعنی نمی‌توانند بدن خود را به شکل قابل قبولی بپذیرند و گاهی نیز دارای طرحواره‌های ناسازگارانه و اختلال شخصیت نمایشی و ضداجتماعی هستند.
زیر سایه روان درمانگر
قبل از انجام عمل‌های زیبایی، مراجعه به روان‌شناس یک حرکت سالم و هوشمندانه و چند بعدی است. این را دکتر نوذری می‌گوید و بر این باور است، طی مشاوره‌های زیبایی، فرد به نوعی با خصوصیات، هویت و شخصیت خود آشنا و به خودشناسی و خودآگاهی می‌رسد و می‌تواند بفهمد هدف و تصمیمش از انجام عمل زیبایی به مصلحت است یا خیر. همچنین اگر دچار اعتیاد به این گونه عمل‌هاست، متوجه اختلالات روانی و مشکلات شخصیتی خود می‌شود و اقدام به درمان می‌کند که این جنبه پیشگیری از آسیب به بدن را دارد. در واقع هرچه خودشناسی بالاتر رود، تصمیمات آسیب زننده به جسم کمتر خواهدشد. افرادی که دچار اشتغال بیمارگونه به ظاهر خود هستند و هنوز یک عمل زیبایی به پایان نرسیده به فکر عمل زیبایی دیگر هستند، باید بدانند این مشکلات ریشه در ظاهر آن‌ها ندارد بلکه در مسائل روانی و شخصیتی آنهاست که با مراجعه به یک روان درمانگر و تحت نظر بودن در حوزه روان درمانی از آسیب‌های بیشتر به خود جلوگیری خواهند کرد.
لزوم ارتقای خودشناسی
اغلب وقتی جامعه از فضای معنوی دور شده و نگاه مادی‌گرایانه در جامعه حاکم شود، جراحی‌های زیبایی رواج پیدا می‌کند؛ چرا که این امر در واقع تجارتی برای یک گروه خاص تلقی شده که همواره سعی در القا کردن مفید و مناسب بودن عمل‌های زیبایی برای تمام افراد با هر شرایط و ویژگی دارند و برای پیشبرد تجارت خود، مردم را به سمت این عمل‌های زیبایی ترغیب می‌کنند. دکتر نوذری با اشاره به این‌که روان درمانی کاری بسیار حساس و ظریف است و مرز میان آسیب و درمان در تخصص روان درمانگر است، می‌گوید: در حوزه مسائل روانی، مراجعه به فردی که تخصص ندارد، خطاست، متخصص‌های زیبایی که اغلب خود به مشاوره روانی می‌پردازند، در این زمینه تخصص کافی نداشته و چه بسا هدف اصلی تعدادی از این متخصصان، جلب و جذب مشتری بوده تا توجه به مسائل و اختلالات روانی؛ بنابراین افراد طرفدار عمل‌های زیبایی باید توجه و آگاهی کاملی نسبت به مشکلات روانی و شخصیتی خود داشته و قبل از مراجعه به متخصص زیبایی، حتما به روان درمانگران مجرب مراجعه و از مسائل روانی و شخصیتی خود آگاه شوند. بعضا مواردی وجود داشته که فرد، پس از مشاوره از عمل زیبایی منصرف شده و حتی اگر عمل زیبایی را انجام داده، پس از عمل به این رضایت رسیده که دست به عمل‌های زیبایی متوالی و پی در پی نزند.
