خراسان/ پسری ۱۸ ساله و دانشجوی کامپیوتر هستم. من به شدت به اینترنت و شبکه های اجتماعی اعتیاد پیدا کرده ام به طوری که روزی ۱۰ ساعت سرم توی مانیتور و دنبال کردن شبکه های اجتماعی است. واقعا دیگر خسته شده ام. اما نمی توانم دل بکنم. به دلیل علاقه به رشته تحصیلی ام نمی توانم از آن جدا بشوم و ساعات مراجعه به آن را کاهش بدهم. ممنون می شوم راهنمایی ام کنید.
پاسخ
یکی از مسائلی که این روزها بعضی افراد را درگیر کرده، استفاده زیاد از فضای مجازی است. فضای مجازی به خودی خود مخرب نیست اما شیوه استفاده و نگرش افراد به فضای مجازی، می تواند زمینه ساز نابه هنجاری ها باشد. برای این که بتوانید میزان استفاده خود از اینترنت و فضای مجازی را متناسب با اهداف تان طوری هماهنگ کنید که اثر تخریبی نداشته باشد، باید راهکارهای خاصی را برای کنترل آسیب ها داشته باشید که به طور مختصر در ادامه بیان می شود.
تهیه برنامه مناسب زمانی
قبل از این که بخواهید به هر دلیلی از فضای مجازی و اینترنت استفاده کنید، بهتر است اهداف خود را روشن و متناسب با آن یک محدوده زمانی مشخص تعیین کنید. برای مثال برای دانلود مقاله مد نظرتان زمان مشخصی داشته باشید و خود را ملزم به رعایت آن کنید. بنابراین بهتر است با تدوین یک برنامه مناسب، تلاش کنید روز به روز میزان فعالیت تان در شبکه های اجتماعی را کاهش دهید تا به حد معقول و منطقی برسد. برای رسیدن به این هدف، بهتر است همیشه فهرستی از کارهایی را که باید انجام دهید، همراه تان داشته باشید تا برای حضور در شبکه های اجتماعی با مدیریت زمانی بهتری عمل کنید.
از تکنیک مدیریت زمان کمک بگیرید
برای این که بتوانید ساعات استفاده خود از اینترنت و فضای مجازی را مدیریت کنید، پیشنهاد می شود ساعات استفاده و پایان دادن به آن را کاملا مشخص کنید. برای مثال اگر استفاده روزانه شما از فضای مجازی ۱۰ ساعت است، با اتخاذ برنامه و هدف مناسب، به تدریج این زمان را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که با کاهش تدریجی (مثلا از ۱۰ ساعت به ۹ ساعت) امکان موفقیت شما بیشتر است.
ایجاد فعالیت های جدید و فرح بخش
ایجاد فعالیت های جدید مثل ارتباط با دوستان یا تفریح های مختلف در زندگی روزانه، می تواند تا حدودی از فعالیت های زیاد شما در فضای مجازی جلوگیری کند. تحقیقات نشان داده است که تنهایی، نداشتن فعالیت های مناسب تفریحی و افسردگی با استفاده زیاد از فضای مجازی، ارتباط مستقیمی دارد. بنابراین به نظر می رسد با بهبود روابط اجتماعی خود با اطرافیان و بهره مندی از فضای واقعی و نداشتن اتکای صرف به فضای مجازی به منظور به دست آوردن اطلاعات، می توانید گام بلندی برای کاهش استفاده از فضای مجازی بردارید.
خلأهای روان شناسی تان را با اینترنت پر نکنید
آیا تا به حال از خودتان سوال کرده اید که استفاده زیادتان از فضای مجازی واقعا به دلیل شرایط تحصیلی و کاری تان است یا مسائل روان شناختی دیگر (مثل فرار از تنهایی، افسردگی، اضطراب و…)؟ این استفاده زیاد را توجیه می کند. یادآور می شوم حتی استفاده از اینترنت برای اهدافی همچون پژوهش و تحقیق، دریافت آموزش های مفید و کارآمد و به روز رسانی اطلاعات وقتی حداکثر۲۰ ساعت از وقت افراد در طول هفته را به خود اختصاص دهد، امری طبیعی محسوب می شود و بیشتر از این غیر طبیعی است. لذا به نظر می رسد استفاده روزانه ۱۰ ساعت از فضای مجازی عللی غیر از مسائل تحصیلی و کاری داشته باشد. بیشتر افرادی که درگیر اعتیاد به فضای مجازی هستند، خود را از خانواده، دوستان و ارتباط با فضای واقعی جدا کرده اند، بنابراین تلاش برای ارتباط با دوستان و استفاده از فضای واقعی می تواند راهکار مناسبی باشد. پژوهش های روان شناسان نشان می دهد افرادی که وقت زیادی را صرف استفاده از رایانه می کنند، کسانی هستند که در زندگی واقعی خود با مشکلات فراوانی مواجه اند. در واقع این افراد چون رغبتی به برخورد با مشکلاتشان در زندگی ندارند و مایل نیستند که حتی با آن روبه رو شوند، به فعالیت اعتیادآور در اینترنت می پردازند. در صورت داشتن خلأهای روان شناختی (افسردگی، اضطراب و…) این خلأها را با روآوردن به فضای مجازی پر نکنید. پیشنهاد می شود از متخصصان مربوط در این زمینه کمک بگیرید.
نویسنده : مصطفی نجمی| کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
