ماه رمضان فرصت مناسبی است تا ضمن آشنایی کودک با ارزش‌های معنوی در تقویت و تثبیت ارزش‌ها برای کودک تلاش کنیم.
چه روزهای خوشی بود. بیدار شدن‌های سحری. به سن تکلیف نرسیده بودیم، اما اصرار داشتیم که برای سحری بیدارمان کنند. اگر میهمان خانه مادر بزرگ بودیم که دیگر چه بهتر. هر لقمه سحری را با شیرینی و عشق وجود آن‌ها نوش جان می‌کردیم. فرقی نمی‌کرد غذا چه بود. لذت هم سفره شدن با مادر بزرگ و پدربزرگ یک چیز دیگر بود. با الم شنگه خودمان را میهمان خانه مادر بزرگ می‌کردیم. با هزار دوز و کلک خودمان را به خواب می‌زدیم تا در رختخواب گرم و نرم مادر بزرگ کنار بخاری قدیمی‌اش به خواب برویم.
سحری هم خورشتی بود که از دیشب روی چراغ نفتی مادر بزرگ در آن دیگچه مسی‌اش قُل خورده بود و جا افتاده بود. با یک پیمانه برنج تازه در قابلمه روحی که دیواره‌هاش، ته‌دیگ داشت. گرسنه نبودیم، اما همه بشقاب را تمام می‌کردیم. بعدش هم با چادر گلگلی کوچکی که با نهایت هنر و سلیقه با دستان زحمت کش مادر بزرگ دوخته شده بود را سر می‌کردیم و با پدربزرگ و مادر بزرگ نماز می‌خواندیم. بعد از نماز خودمان را به رختخواب گرم و نرم می‌رساندیم. صدای دعاخواندن پدربزرگ از اتاق کناری را که دیگر نگویم. این دعا‌ها هنوز هم در گوشه و کنار ذهن‌مان ثبت شده است. هنوز هم وقتی صدای دعای سحر می‌آید، از این دنیا جدای مان می‌کند و می‌برد به حال خوشی که نمی‌دانی کجای جهان است؛ اما بوده؛ هست؛ قرار است باشد!
حالا که سال‌های سال از آن روز‌ها می‌گذرد مدام رجوع می‌کنیم به سال‌های دورتر؛ آن موقع که کوچک‌تر بودیم و کودک تر. به حال خوش عبادت؛ عبادتی که گرچه درست و حسابی نبود. روزهای که کله گنجشکی بود و یک راز بود میان ما و مادر و خدا. اما همان بود که حالِ دلِ امروزمان را سرپا نگه داشته. پس بیایید این حال خوب را به فرزندان‌مان هم منتقل کنیم. حال خوشی که هیچ جای دنیا فروخته نمی‌شود. بیایید این حال خوش را به فرزندان‌مان هم هدیه دهیم.
بچه‌ها زود بزرگ می‌شوند!
به حتم می‌دانید که فرصت تربیتی کودکان برای والدین چقدر محدود است. تا چشم به هم بزنید کودک‌تان بزرگ شده و با ورود به جمع همسالان خود در مدرسه و مراکز آموزشی، اگر شما به درستی آن‌ها را از مسائل و موضوعات آگاه نکرده باشید، کسان دیگری این کار را می‌کنند و سنین نوجوانی با مشکلاتی همراه می‌شوند؛ بنابراین بهتر است از ماه‌هایی نظیر ماه رمضان بهره بگیرید و ظرفیت پذیرش و زمینه مذهبی را برای فرزندان‌تان فراهم کنید و روش‌های درست عبادات و تکالیف دینی را برای آن‌ها باز کنید تا هم لذت و حال خوش عبادت و دعا را درک کنند، هم به درستی به واجبات دینی خود در آینده واقف شوند. در احادیث آمده است که یاددادن به کودک مانند حکاکی بر روی سنگ، محکم و ماندگار است. پس با اقداماتی کوچک این دوره را برای کودکان‌تان شیرین و به یادماندنی کنید.
فرصت طلاییِ ماه رمضان را مغتنم بشمارید!
«مهدی واحدی»؛ کارشناس ارشد اخلاق می‌گوید: «روانشناسان معتقدند برای انسان نیاز‌های متفاوتی وجود دارد. یک سری نیاز‌های پایه ای، مثل نیاز‌های فیزیولوژیک، خوراک، پوشاک و مانند این‌ها که ابعاد مادی وجود فرد را شکل می‌دهند. اما هر چه از این مرتبه بالاتر می‌رویم و فرد رشد بیشتری پیدا می‌کند، بُعد مادی نیاز‌ها کمرنگ شده و ابعاد روانی و معنوی آن‌ها پررنگ‌تر می‌شوند. در رأس این هرم، نیاز‌های انسانی، نیاز‌های معنوی قرار دارد.
ماه رمضان فرصت مناسبی است تا ضمن آشنایی کودک با ارزش‌های معنوی در تقویت و تثبیت ارزش‌ها برای کودک تلاش کنیم. در واقع این ماه به خودی خود بسیار جذاب است و کودکان با دیدن رفتار بزرگ تر‌ها و تغییر در امور روزانه، برای آشنایی با آن ترغیب می‌شود. اما چیزی که در این میان مهم است، دید ما به عنوان والدین و چگونگی و انتقال آموزه‌های صحیح ماه رمضان به کودک دلبندمان است.»
امام سجاد (ع) حدیث زیبایی در مورد حقوق کودکان دارند. ایشان می‌فرمایند: «حق خردسال این است که در آموزش او مهربان باشی و از او در گذری و عیبش را بپوشانی و با وی مدارا کرده و یاری اش کنی. به عبارتی یاد دادن آن هم با مهربانی، حق کودک است و نباید این حق را از او دریغ کنیم.»
با این کار‌ها ماه رمضان را برای فرزندتان به یادماندنی کنید
ماه رمضان شاید در ابتدا برای برخی کودکان خوشایند نباشد، چراکه در این ماه همه اعضای بالغ خانواده مشغول عبادت خود می‌شوند و تا حدّ زیادی از کودکان خود غافل می‌شوند. کودکان که تا روز قبل، پدر و مادر را پای سفره‌ی صبحانه و ناهار می‌دیدند، اما در این ماه خود را تنها بر سفره می‌بینند، همچنین والدین روزه دار، که گرسنه و تشنه هستند، نشاط روزهای گذشته را نداشته، و توان پاسخ گویی به همه‌ی نیاز‌های فرزند خود را ندارند. اما با اقدامات کوچک و ساده‌ای می‌توان این روز‌ها را به یادماندنی و برای کودکان شیرین کرد.
سفره ساده، اما رنگارنگ با مهمان‌های دوست داشتنی
در آموزه‌های دینی به افطاری دادن حتی با یک دانه خرما سفارش بسیار زیادی شده است. ماه رمضان فرصت بسیار خوبی است که هم آداب خوشِ صله رحم را به جا بیاورید و هم با دعوت از اقوام فرصت مناسبی برای دیدار کودکان از هم فراهم کنید. پدر و مادر‌ها می‌توانند برای بچه‌ها سفره جداگانه‌ای پهن کنند تا آن‌ها دور هم بنشینند و دوران خوش کودکی را در آن لحظات شیرین دم افطار تجربه کنند و در آینده، این لحظات برای آن‌ها با خاطراتی خوش از ماه مبارک رمضان تداعی می‌شود.
ایجاد روحیه بخشش و کمک به نیازمند
در این ماه پربرکت می‌توانید هر نوع مواد غذایی با توجه به شرایط مالی خود در میان مستمندان توزیع کنید. در این زمان همراه داشتن فرزندان و به کار گرفتن آن‌ها برای کمک به مستمندان در ایجاد روحیه بخشش در نهاد کودک بسیار موثر خواهد بود.
انتقال میراث روزه کله گنجشکی
با همان میراث «روزه کله‌گنجشکی» احکام روزه و ماه رمضان را به کودکان آموزش دهید. واحدی می‌گوید: «برای کودک، مشارکت کردن در این ماه خیلی رضایت‌بخش و با اهمیت است. با یاد دادن روزه به کودک، می‌توان ذهنیتی برای او آفرید که احساس کند در این عبادت مهم و اساسی شرکت کرده است. همچنین روزه کله‌گنجشکی کودک را برای روزه کامل آماده می‌کند. کودک به این وسیله می‌فهمد که می‌تواند گرسنگی و تشنگی را برای ساعت‌ها تحمل کند و مشکلی برایش پیش نیاید.»
لذت بیدار شدن برای سحری
فرزندتان را برای سحری بیدار کنید. این حس و حال در هیچ کجای دنیا فروشی نیست. فقط می‌توان آن‌ها را در کنار خانواده تجربه کرد. پس شما هم خاطره خوش و به یادماندنی با بیدار کردن سحری و نماز گروهی و عبادت خانوادگی برای فرزندتان مهیا کنید.
مشارکت به بچه اعتماد به نفس می‌بخشد
از کودکان برای انجام امور و تهیه افطار و سحری و پهن کردن سفره کمک بگیرد. مشارکت کردن در روزه و عبادات ماه رمضان به او اعتماد به نفس می‌بخشد. این را می‌توان رویکرد اسلامی به تربیت دانست.
