خراسان/ حمیدرضا صدر، مفسر پرآوازه فوتبال ایران، با بنیان نهادن چه سبکی در یادها زنده می‌ماند؟
صبح دیروز دکتر حمیدرضا صدر منتقد سینما و مفسر فوتبال که بیش از هرچیز با برنامه‌های ورزشی تلویزیون شناخته می‌شد، بر اثر سرطان درگذشت. او از چهره‌های محبوب تلویزیون، سینما و فوتبال بود و حافظه جمعی ملت ایران، هرچه از او به یاد دارد، تنها خاطرات مثبت و شیرین است. زنده‌یاد صدر که بارها گفته بود نمی‌خواهد در میانه یک تورنمنت فوتبالی از دنیا برود، چند روز پس از پایان مسابقات یورو ۲۰۲۰ دار فانی را وداع گفت و ایرانیان دوستدار فوتبال و سینما را عزادار کرد. حمیدرضا صدر مدت‌ها درگیر بیماری سرطان بود، اما در سکوت به درمان آن می‌پرداخت و تا حدود یک ماه پیش که عباس یاری روزنامه‌نگار سینمایی، این اتفاق را رسانه‌ای نکرده بود، هرگز از بیماری خود با دنبال‌کنندگان پرشمار صفحه اینستاگرامش سخن نگفته بود.
نویسنده، عکاس و منتقد
حمیدرضا صدر متولد ۳۰ فروردین سال ۱۳۳۵ در مشهد مقدس بود. او در دانشگاه تهران و بعد در انگلیس تحصیل کرد و سال‌ها روزنامه‌نگار، منتقد سینما، شاعر و عکاس بود. زنده‌یاد صدر چندین کتاب ترجمه کرده و چندین کتاب که احتمالا از ترجمه‌هایش مشهورترند، نوشته است؛ آثاری مثل «پسری روی سکوها»، «روزی روزگاری فوتبال» و «نیمکت داغ» که درباره فوتبال هستند و دو رمان تاریخی جذاب به نام‌های «تو در قاهره خواهی مرد» درباره محمدرضا پهلوی و «سیصد و بیست و پنج» درباره حسنعلی منصور. دکتر صدر در سال‌های انتهایی دهه ۸۰ و بیشتر سال‌های دهه ۹۰، حضوری پررنگ در برنامه‌های فوتبالی تلویزیون داشت و آن جا بود که شهرتش فزونی یافت. او اگرچه حدود سه سال در خارج از کشور ساکن بود، اما ارتباط خود را با رسانه‌های چاپی، مجازی و رسانه ملی قطع نکرد و همواره برای مخاطبان پرشمار خود، از فوتبال و سینما می‌گفت و می‌نوشت.
صاحب یک سبک ویژه
نگاهی که دکتر حمیدرضا صدر به فوتبال داشت و در برنامه‌های فوتبالی تلویزیون دنبال می‌کرد، متفاوت از همکاران وی بود. او بیشتر از آن که «کارشناس فنی» فوتبال باشد، «مفسر فوتبال» و «راوی فوتبال» بود زیرا تأویل‌های متفاوتی از فوتبال ارائه می‌کرد که این پدیده را به مثابه یک داستان، یک مسلک و اساسا زندگی معرفی می‌کرد. روایت‌های وی که بیش از هرچیز در برنامه‌های «گزارش ورزشی» شبکه سه و «آن سوی نیمکت» شبکه ورزش به یاد مانده است، آغازگر جریانی شد که فوتبال را برای مخاطبان تلویزیون، جذاب‌تر و شیرین‌تر کرد. این جریان را می‌توان همچنان در مستندها و گزارش‌های فوتبالی تلویزیون و غیرتلویزیون پیگیری کرد؛ جایی که گزارشگرهای تلویزیون تلاش می‌کنند نگاهی اجتماعی و تاریخی به این پدیده و مسابقات آن داشته باشند. همین سبک ویژه زنده‌یاد حمیدرضا صدر در کنار بیان عالی اش ،تمایز بین او و دیگر تحلیل‌گران رایج فوتبال در صداوسیما محسوب می‌شد. احاطه بر تاریخ، دایره واژگان وسیع، قلم دلپذیر و مهم تر از همه، احساس و شوری که دکتر صدر هنگام بیان جذابیت‌های دراماتیک فوتبال داشت، کم‌نظیر بود. تردیدی نیست که برنامه‌های ورزشی تلویزیون از این به بعد بدون حضور حمیدرضا صدر، چیزهایی کم خواهد داشت. جریان یادشده که تحت‌تأثیر وی در تلویزیون به وجود آمد، در نبود نسخه اصلی خود، قوت سابق را نخواهد داشت.
از فوتبال لذت می‌برد
درگذشت حمیدرضا صدر که محبوب عام و خاص بود، واکنش‌های زیادی را در میان اهالی و علاقه‌مندان سینما و فوتبال به وجود آورد. از دیروز و تا لحظه تنظیم این گزارش، پیام تسلیتی از سوی رئیس سازمان صداوسیما یا معاون سیما صادر نشده است. مهرزاد دانش منتقد سینما درباره وی نوشت: «کمتر منتقدی را می‌شناختم که این‌طور عاشق سینما باشد. از فیلم محبوبش که می‌گفت، چشمانش برق می‌زد، به هیجان می‌آمد و ارتعاش لحنش بالا می‌رفت. خود سینما را دوست داشت و خود را به حواشی‌اش نیالود. آقای حمیدرضا صدر نازنین؛ از قلم و بیان و همنشینی‌تان بسیار آموختم و لذت بردم. جاودانید.» احسان محمدی روزنامه‌نگار ورزشی نیز این‌گونه نوشت: «تا وقتی زنده بود کسانی برای این که به همه نشان بدهند خودشان خیلی باسواد هستند، همه انرژی‌شان را گذاشتند که ثابت کنند او بی‌سواد است. روحت در آرامش که عمری تلاش کردی نشان بدهی فوتبال فراتر از یک بازی است و لازمه لذت بردن از آن توهین و تحقیر دیگری نیست.» پیمان یوسفی گزارشگر فوتبال و مجری برنامه «ورزش و مردم» نیز صبح دیروز در این برنامه گفت: «مردی که از هرچه رنگ تعلق می‌گرفت، آزاد بود. از فوتبال لذت می‌برد و عاشق تکثیر این لذت بود. فوتبال و فوتبال ایران، یک رفیق وفادار را از دست داد. هیچ وقت تصویر و حرف‌هایش از ذهن ما و جلوی چشمان ما پاک نمی‌شود.»
نویسنده : مصطفی قاسمیان
