اروپا، ماه سیاره‌ی مشتری پوشیده از جفت-پشته‌های شگفت‌انگیزی‌ست که شاید این ساختارها دستاوردِ یخ زدنِ دوباره‌ی بسته‌های کم‌ژرفایی از آب مایع باشند که در سرتاسر پوسته‌ی یخی آن پنهان شده‌اند.


سطح اروپا، ماه سیاره‌ی مشتری با پشته‌های دوتایی و همراستایی که یکدیگر را قطع کرده‌اند پوشیده شده
 

سطح اروپا، ماه (قمر) سیاره‌ی مشتری با یال‌ها یا پشته‌های (برآمدگی‌های) دوتایی و همراستایی پوشیده شده است. اکنون پژوهشگران ساختاری همانند آنها را در گرینلند یافته‌اند و از آن برای رازگشایی از چگونگی پیدایش چنین پشته‌هایی بهره گرفته‌اند- چیزی که می‌تواند در شناختِ چگونگی برهم‌کنشِ اقیانوس زیرزمینی اروپا با پوسته‌ی یخی‌اش به ما کمک کند.

درازای این پشته‌های دوتایی همراستا در سرتاسر سطح اروپا به صدها کیلومتر و بلندی آنها به صدها متر می‌رسد، ولی توضیح این که چگونه پدید آمده‌اند برای پژوهشگران دشوارست زیرا هیچ داده‌ی سرراستی (مستقیمی) درباره‌ی آنچه زیر سطح این ماه می‌گذرد در دست نداریم.

رایلی کولبرگ از دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا می‌گوید: «در زمان کنونی، ساختار پوسته‌ی یخی اروپا برای ما کمی راز است.»«این پشته‌های دوتایی رایج‌ترین ویژگی سطحی هستند که [در اروپا] می‌بینیم، پس توان این را دارند که راهِ به ویژه خوبی برای شناختِ کلی‌ترِ پوسته‌ی یخی آن باشند.»

کولبرگ یک جفت-پشته‌ی همانند پشته‌های اروپا را در عکس‌های ماهواره‌ای از یخسار گرینلند دید. او و همکارانش چگونگی پیدایش آنها را بررسی کردند و دریافتند که به دلیل وجود توده‌ها یا بسته‌هایی از آب مایع درون یخسار (ورقه‌ی یخی) هستند. هنگامی که بخشی از  این آب دوباره یخ می‌بندد، گسترده (منبسط) می‌شود، تَرَک‌هایی در سطح پدید می‌آورد، بر آب باقیمانده فشار وارد می‌کند و باعث می‌شود آب از دو سمتِ بخشی که دوباره یخ زده بالا بیاید. این بالازدگی باعث پیدایش پشته‌هایی همراستا می‌شود.


برداشت هنری از بسته‌های آب مایع که پشته‌هایی دوتایی را دوی سطح اروپا، ماه مشتری می‌سازند
 

اگر پشته‌های اروپا را هم همین فرآیند پدید می‌آورد، بدین معنی‌ست که آب کم‌ژرفایی درون پوسته‌ی یخی ۲۰-۳۰ کیلومتری آن وجود دارد- چیزی که در گذشته هم پیشنهاد شده بود، ولی هرگز در پیوند با پشته‌ها نبود. کولبرگ می‌گوید: «پشته‌های دوتایی به اندازه‌ای در سطح اروپا فراوان و رایجند که واقعا باید این آب کم‌ژرفا را در همه جای آن داشته باشید.»

این شاید برای چشم‌انداز زندگی در اروپا چیز خوبی باشد. کولبرگ می‌گوید: «اگر میزان فراوانی آب کم‌ژرفا در پوسته‌ی یخی اروپا باشد، بدین معنی‌ست که باید آنجا دادوستدی میان اقیانوس و سطح هم باشد.»«این گونه جابجایی اجازه می‌دهد تا آمیختگی شیمیایی و گرمایی که برای زندگی نیازست پدید بیاید.» کولبرگ در ادامه می‌گوید اگر زندگی‌ای در اقیانوس اروپا باشد، آن هم می‌تواند به این بسته‌های مایع کم‌ژرفا راه بیابد و کار ما را برای یافتنش بسیار ساده‌تر کند.

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر کامیونیکیشنز منتشر شده است.

منبع: 1star7sky.com