طی روزهای اخیر کیفیت اینترنت به شدت وخیم شده و کاربران معتقدند که اجرای بی سروصدای طرح صیانت در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است.
از چند ماه پیش ماجرای طرح صیانت آغاز شده و بسیاری از نمایندگان مجلس موافقت خود را با آن اعلام کرده‌اند. واکنش جامعه نسبت به این اقدام مجلس منفی بود و فعالان بسیاری این کار را خلاف درخواست مردم و کاربران دانستند. با این حال مدتی است که از این طرح در فضای مجازی و حتی نزد مسئولان نظارتی خبری نیست.
در این میان بسیاری از افرادی که نگران کسب و کار آنلاین خود هستند و در این حوزه فعالیت می‌کنند، ابراز نگرانی خود را اعلام کرده‌اند. علاوه بر آنهایی که شغلشان با این طرح خدشه دار می‌شود، مردم نیز دلهره و استرس آن را دارند و به نظر می‌رسد عواقب این اقدام به شدت جریان آزاد اطلاعات و ارتباطات را دچار مشکل می‌کند.
اجرای بی سروصدای طرح صیانت صحت دارد؟
طی روزهای اخیر مشکلات زیادی برای اینترنت به وجود آمده و به نظر می‌رسد که برای محدودسازی ارتباطات مبتنی بر بستر اینترنت عزم جزمی وجود دارد. یکی از بهترین شاهد مثال‌ها برای این موضوع، کاهش کیفیت اینترنت و سرعت آن در روزهای اخیر است. این اختلال گسترده در فضای مجازی بازتاب خوبی نداشته و بسیاری از مردم از اینکه اینترنت آنها دچار مشکل شده باشد، ناراحت هستند.
در واقع طی روزهای اخیر کاربران از اینکه اینترنت دچار مشکل شده و با قطعی مواجه است ابراز نارضایتی کرده‌اند و حتی گفته می‌شود که فیلترشکن‌ها نیز آن طور که باید درست عمل نمی‌کنند. به عقیده کارشناسان از دیگر مشکلاتی که ممکن است به وجود آید این است که با فیلترینگ، تمامی سایت‌هایی که در خارج از ایران مشغول به کار هستند، بستر HTTPS آنها مسدود می‌شود و همین عامل باعث خواهد شد تا مشکلات فراوانی برای ارائه دهندگان خدمات و صاحبان سایت‌ها ایجاد کند.
البته گفتنی است که اختلال مذکور مربوط به یک سیستم یا اپراتور خدمات دهنده نیست ولی ممکن است در یک اپراتور نسبت به اپراتور دیگر کیفیت متفاوتی داشته باشد. برای مثال ممکن است در یکی از سیستم‌های ارائه دهنده خدمات فیلترشکن‌ها مختل شده باشد و همین مشکل با بسامد کمتری در اپراتور دیگر وجود داشته باشد.
جالب است بدانید که HTTPS یک پروتکل امن است که می‌توان از طریق آن اطلاعات را به صورت رمزگذاری شده منتقل کرد و از طرفی بسیاری از سایت‌های ایرانی سرورهایشان در خارج از کشور میزبانی می‌شود و با این پروتکل امن کار می‌کنند و اگر این پروتکل دچار مشکل شود، تمامی سایت‌هایی که در ایران وجود دارند با اختلالات گسترده‌ای مواجه خواهند شد.
عده‌ای از کارشناسان معتقدند که این اقدام از سوی دولت و در راستای اجرای طرح صیانت است چرا که آنها می‌خواهند تمامی سایت‌های ایرانی را مجبور کنند تا از خدمات ایرانی برای سایت‌هایشان استفاده نمایند. از این اقدام دولت به عنوان اجرای خاموش طرح صیانت یاد کرده‌اند. ماجرا آنجا جالب می‌شود که بدانیم این اختلال در شبکه به صورت سراسری و برای تمامی اپراتورها به شکل یکسان اتفاق نمی‌افتد و همین باعث می‌شود فکر کنیم که مشکل زیرساختی وجود ندارد و در پس پرده اتفاقات دیگری در جریان است.
فعلا کسی پاسخگو نیست
همه ما می‌دانیم که در کشور ما قطعی یا کندی اینترنت امری رایج است و همه ما برای یک بار هم که شده آن را تجربه کرده‌ایم اما نکته جالب ماجرا آنجاست که این اختلال در شبکه اینترنتی کشور تقریباً همزمان با هک شدن برخی از سرویس‌های دولتی همراه شده و همین موضوع کمی شبهه برانگیز است.
یکی از اولین سایت‌های دولتی که هک شد، سایت تهران من بود که مربوط به شهرداری تهران است. درباره این سایت همین نکته بس که هنوز هم که هنوز است دسترسی به برخی از خدمات ارائه شده در آن امکان پذیر نیست. یکی دیگر از هک‌های گسترده‌ای که به تازگی اتفاق افتاده، سایت مجمتع فولاد خوزستان است. چند روز پیش این شرکت مورد حمله سایبری قرار گرفت و برای مدتی کوتاه از دسترس خارج شد.
پس از هک سایت فولاد خوزستان اخبار دیگری مبنی بر هک شدن فولاد مبارکه اصفهان و فولاد هرمزگان نیز منتشر شد اما صحت و سقم این اطلاعات تأیید نشده است. با این حال وزیر ارتباطات معتقد است که اختلال‌های چند روز اخیر به علت افزایش مصرف اینترنت است و ربطی به طرح صیانت ندارد. زارع پور چند روز گذشته در یک مصاحبه اعلام کرده بود که قطعی اینترنت در دستور کار دولت سیزدهم نیست و دولت جدید قصد دارد کیفیت اینترنت را بهبود ببخشد. وی گفته:
کسی که برنامه دارد تا فیبرنوری را در خانه مردم ببرد، هیچ‌وقت به دنبال این نیست که سرعت اینترنت را کم کند. سال گذشته فرکانس ۲۳۰۰ را به اپراتورهای همراه واگذار کردیم. طبق گزارشی که از سرعت اپراتورهای همراه منتشر شد، مشخص است که اپراتوری که تجهیزات را وارد و نصب کرده، در سه ماه اخیر توانسته سرعت بیشتری را در اختیار کاربرانش قرار دهد.
به اعتقاد عیسی زارع پور، ممکن است در کندی و کیفیت اینترنت عوامل مختلفی دخیل باشند و صرف اینکه بگوییم مشکل از دولت است، کافی نخواهد بود. به گفته وی ممکن است تلفن همراه و یا مودم مصرفی در کیفیت اینترنت تأثیر داشته باشند. زارع پور مدت‌هاست که تأکید می‌کند قرار است اتفاقات خوبی برای اینترنت همراه و ثابت بیفتد و در همین راستا مجدداً گفته:
هر چقدر پهنای باند نیاز کشور باشد تامین می‌کنیم و منابع مختلفی برای تامین اینترنت از مسیرهای مختلف و شرکت‌های مختلف در نظر گرفته‌ایم تا اگر قطعی پیش آمد، ظرفیتی برای جایگزینی داشته باشیم. بهمن‌ماه پارسال قراردادی با یک کنسرسیوم ایرانی منعقد کردیم که به این واسطه ۷۰ درصد به ظرفیت کل شبکه زیرساخت کشور در مدت زمان هشت ماه اضافه کنند. فرآیند این کار آغاز شده و تا مهرماه ۷۰ درصد به ظرفیت کل زیرساخت گذشته اضافه می‌شود. با اینکه شبکه مادر زیرساخت ظرفیت مورد نیاز خود را دارد، اما از آنجا که قصد به سرانجام رساندن پروژه بزرگ واگذاری ۲۰ میلیون پورت فیبرنوری به کاربران و کسب‌وکارها را داریم، نیاز است خودمان را برای بالا بردن سرعت دسترسی و تقاضای زیادی که از سوی کاربران وجود دارد، آماده کنیم.
البته سخنان زیبای وزیر ارتباطات نتوانسته کاربران ناراضی را متقاعد کند و آنها همچنان از کیفیت اینترنت شکایت دارند. پس از گفته‌های تکراری عیسی زارع پور، مدیر اجرایی ابرآروان در توییتر نوشت:
وزیر ارتباطات به جای ربط دادن موضوع اختلالات اینترنت به افزایش تقاضا، مشخصا باید درباره اختلال عمده TLS/ SSL روی بخش گسترده‌ای از اینترنت پاسخ بدهد. اختلال هفته گذشته به شکل سراسری روی تمام درگاه‌های خروج اینترنت بوده است. بعید به نظر می‌رسد اختلالات عمدی نباشد و برخلاف ادعای یکی از سرویس‌دهندگان، تونلینگ از دیتاسنترهای داخلی با هر اسمی باعث بهبود کیفیت نمی‌شود. این اختلالات فقط و فقط زندگی عادی مردم و کسب‌وکارها را مختل می‌کند.
همان‌طور که گفتیم طی روزهای اخیر دسترسی به برخی از فیلترشکن‌ها دشوار و کیفیت اینترنت نیز نسبت به قبل بدتر شده است. معضل دیگر این است که یکسری از سایت‌های خارجی فیلتر نبوده ولی هم اکنون فیلتر شده‌اند. شنیده‌ها حاکی از آن است که بهبود کیفیت اینترنت در دستور کار قرار گرفته اما باید دید طی ماه‌های آینده وضعیت کنونی بهتر خواهد شد یا بدتر!
