افزایش مشارکت اجتماعی بانوان و حضور آنان در اجتماع در دهه های اخیر رشد قابل توجهی داشته و زنان علاوه بر کسب مدارج علمی و دانشگاهی، در حوزه اشتغال نیز حضور فعال دارند.
افزایش مشارکت اجتماعی بانوان و حضور آنان در اجتماع در دهه های اخیر رشد قابل توجهی داشته و زنان علاوه بر کسب مدارج علمی و دانشگاهی، در حوزه اشتغال نیز حضور فعال دارند.
اگرچه هنوز بخش قابل توجهی از زنان را بانوان خانه دار تشکیل می دهند که مسئولیت مهم تربیت فرزند و نسل آینده و صیانت از خانواده را بر عهده دارند اما بخشی از بانوان دوشادوش مردان علاوه بر حضور در عرصه های اجتماعی به اشتغال نیز پرداخته اند.
ابراهیم امینی، کارشناس حوزه خانواده در یادداشتی به موضوع اشتغال زنان پرداخته که بخش هایی از آن به شرح زیر است:
اسلام به کار و تلاش مرد و زن و پرهیز از کسالت و تنبلی آنان سفارش زیادی کرده در این نوشتار شغل زنان را از نظر اسلام و توصیه های آن بررسی می کنیم:
۱. ضرورت شغل و پرهیز از بیکاری
درست است که بر مردان واجب است مخارج خانواده را تأمین کنند و بانوان شرعاً در این باره مسئولیتی ندارند، اما خانم ها نیز باید شغل و کاری داشته باشند. در اسلام از فراغت و بی کاری مذمت شده است. امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: خداوند متعال خواب زیاد و فراغت زیاد را مبغوض می دارد. باز در حدیثی دیگر می فرماید: خواب زیاد، دین و دنیای انسان را ضایع و تلف می کند. حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ هم در خانه کار می کرد و زحمت می کشید.
انسان چه نیازمند باشد چه نباشد، باید شغل و کاری داشته باشد و عمر خویش را بیهوده هدر ندهد، کار کند و جهان را آباد نماید، اگر محتاج بود درآمدش را صرف خانواده می کند و اگر نبود در امور خیریه و کمک به مستمندان به مصرف می رساند. بی کاری، ملال آور و خسته کننده است، و چه بسا باعث بیماری های روانی، جسمانی و فساد اخلاقی می شود.
۲. بهترین کار
بهترین کار برای بانوان شوهردار، کاری است که در داخل منزل انجام گیرد. امور خانه داری، بچه داری و شوهر داری بهترین و آسان ترین آنان است. بانوان خوش سلیقه و فداکار می توانند خانه را به صورت بهشت برین و مهد پرورش کودکان خوب و استراحتگاه شوهران مجاهد و پر تلاش خویش در آورند. و این کار بسیار بزرگ و ارزنده ای است.
رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ می فرماید: جهاد زن به این است که خوب شوهرداری کند؛ ام سلمه از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ پرسید: کار کردن زن در خانه چه مقدار فضیلت دارد؟ حضرت فرمود: هر زنی که به منظور اصلاح امور خانه چیزی را از جایی بردارد و در جای دیگر بگذارد، خدا نظر مرحمت به او خواهد کرد و هر کس که مورد نظر خدا واقع شود، به عذاب الهی گرفتار نخواهد شد. ام سلمه عرض کرد: یا رسول الله! پدر و مادرم به قربانت، برای زنان ثواب های بیش تری بفرمایید. رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ فرمود: هنگامی که زن آبستن می شود خدا به او اجر کسی را می دهد که با نفس و مالش در راه خدا جهاد می کند، هنگامی که بچه اش را بر زمین نهاد، به او خطاب می رسد گناهانت آمرزیده شد، اعمالت را از سر بگیر؛ و هنگامی که بچه اش را شیر می دهد خدا در برابر هر مرتبه شیر دادن، ثواب آزاد کردن یک بنده در نامه عملش می نویسد.
۳. بهره وری از اوقات فراغت
خانم‌های خانه دار علاوه بر کارهای خانه داری، گاهی فراغت دیگری هم پیدا می کنند، که نباید وقت را بیهوده صرف کنند. در آن اوقات خوب است اشتغالات مرتبی را برای خودشان برگزیند و همواره مشغول باشند؛ مثلا کتاب های سودمند بخوانند و در رشته های مفید تحقیق و کنجکاوی کنند، و بر علوم و اطلاعات خویش بیفزایند، و نتیجه تحقیقاتشان را به صورت کتاب یا مقاله در اختیار دیگران قرار دهند و یا به کارهای هنری مانند نقاشی، خطاطی، گل دوزی، خیاطی، بافندگی و … بپردازند.
با اشتغال به این کارها هم به اقتصاد خانواده کمک می کنند و هم به تولید و ترقی اقتصادی جامعه. به علاوه این که در اثر اشتغال به کار از ابتلا به بیماری های روانی و ضعف اعصاب نیز تا حد زیادی مصون خواهند ماند. امیر المومنین ـ علیه السلام ـ می فرماید: خدا مومنی را که به حرفه و کاری مشغول و امین باشد، دوست دارد.
به هر حال، خوب است بانوان نیز شغل و کاری داشته باشند و بهترین کار برای آن ها کاری است که در داخل منزل انجام گیرد؛ زیرا در این صورت به کار خانه داری آنان هیچ آسیبی وارد نمی آید.
۴. بهترین شغل خارج از منزل
اما بانوانی که میل دارند و یا احساس ضرورت می کنند در خارج از منزل به کاری مشغول باشند، باید بدانند که بهترین و مناسب ترین شغل ها برای آنان اشتغالات فرهنگی یا پرستاری است. می توانند در دبستان، دبیرستان و یا کودکستان به تعلیم و تربیت دختران دانش آموز بپردازند که هم شغل بسیار ارزنده ای است و هم با آفرینش لطیف آن ها سازگار است. یا این که به شغل پزشکی روی آورند و متخصص بیماری های زنان شوند و یا شغل پرستاری را انتخاب نمایند. این قبیل اشتغالات هم با طبع لطیف و مهربان بانوان تناسب دارد، و هم در انجام آن ها نیازی به معاشرت با مردان بیگانه ندارند یا کمتر پیدا می کنند.
۵. چند توصیه به خانم های شاغل
به بانوانی که می خواهند در خارج منزل به کاری اشتغال داشته باشند، توصیه می شود به نکات زیر توجه نمایند:
۱- در انتخاب شغل با همسرتان تفاهم کنید و بدون اجازه او شغلی را انتخاب نکنید، که این امر آرامش و صفای خانوادگی را بر هم می زند و زندگی را بر شما و فرزندانتان تلخ می گرداند. این حق شوهر است که اجاز بدهد یا ندهد. به شوهران این قبیل خانم ها توصیه می شود که اگر در شغل همسرشان مانعی نمی بینند، لج بازی نکنند و اجازه بدهند به شغل مورد پسندش مشغول باشد، هم به مردم خدمت می کند هم به اقتصاد خانواده.
۲- در خارج منزل و در محل کار، حجاب اسلامی را کاملاً رعایت نمایید. ساده و بی آرایش به محل کار بروید، از معاشرت با مردان بیگانه تا حد ممکن دوری کنید. اداره جای کار و خدمت است، نه جای رقابت و خود نمایی. شخصیت به لباس، زر و زیور نیست، بلکه به متانت، سنگینی، کاردانی و انجام وظیفه است. آرامش، وقار و سنگینی خود را حفظ کنید، هم محترم باشید هم احساسات و عواطف لطیف همسرتان را جریحه دار نسازید، لباس های زیبا، آرایش، زر و زیورتان را در خانه و برای همسرتان بگذارید.
۳- در عین حال که شما در خارج به کار اشتغال دارید، ولی شوهر و فرزندانتان انتظار دارند از کار خانه‌داری، شوهرداری و بچه داری نیز غفلت نکنید. با کمک و همکاری شوهرتان نظافت منزل، طبخ غذا، شستن ظروف و لباس ها و سایر امور خانه را تنظیم کنید و در مواقع مناسب انجام دهید. منزل شما باید مانند منزل سایر مردم، بلکه بهتر اداره شود. کار کردن در خارج منزل، مجوز این نیست که به کارهای منزل نرسید و شوهر و فرزندانتان را ناراحت سازید. کار در خارج از منزل، اصل نیست، اصل آن است که کار در منزل – که آسایشگاه اعضای خانه است – انجام گیرد.
به شوهران چنین بانوانی نیز توصیه می‌شود که در امر خانه داری و بچه داری حتما با همسرشان تعاون و همکاری نمایند. از او انتظار نداشته باشند که هم به شغلش ادامه دهد و هم کارهای منزل را به تنهایی انجام دهد چنین انتظاری نه مقتضای شرع است و نه مطابق انصاف و وجدان و نه رسم صفا و محبت و آیین همسرداری. انصاف اقتضا دارد که کارهای منزل را در بین خودشان تقسیم نمایند و هر یک از آن ها با تناسب حال و وقت، کارهایی را انجام دهند.
۴- اگر بچه دار هستید، او را یا به کودکستان بسپارید یا نزد شخص امین و دل سوز و مهربان بگذارید و به محل کار بروید. مبادا او را تنها در اتاق بگذارید و بروید که کار بسیار ناروا و خطرناکی است. علاوه بر خطرات احتمالی، موجب ترس و عقده و بیماری های روانی خواهد شد.
۵- اگر احساس ضرورت می کنید که به شغل دیگری غیر از مشاغل مذکور مشغول باشید، حتما با همسرتان تفاهم نمایید و با اجازه و صلاحدید او کار بگیرید، و اگر موافقت نکرد از آن شغل منصرف شوید و در صورت موافقت، سعی کنید شغلی را انتخاب کنید که کم تر با مردان بیگانه در تماس و ارتباط باشید که این کار هم به صلاح خودتان است و هم به صلاح جامعه و به هر حال حجاب اسلامی، ساده و بی آرایش بیرون رفتن را حتماً رعایت کنید.
