نگاهی به فهرست فیلم‌های هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز می اندازیم.
دیروز فهرست فیلم‌های هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز اعلام و مشخص شد سینمای ایران با نمایندگانی پرتعداد در بخش‌های مختلف باسابقه‌ترین جشنواره فیلم دنیا حضور دارد. در حالی که پیش از این نام لیلا حاتمی به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران بخش اصلی این جشنواره معرفی شده بود، حالا نام فیلم‌هایی به میان آمده که چهره‌های شناخته شده‌ای مثل نوید محمدزاده، ناصر هاشمی، هومن سیدی، امیر آقایی، طناز طباطبایی و… در آن‌ها دیده می‌شود.
فیلم سازان مشهور ونیز
در میان ۲۳ فیلم بخش اصلی هفتاد و نهمین دوره جشنواره فیلم ونیز، آثار سینماگران شاخصی به چشم می‌خورد. «نویز سفید» ساخته نوا بامباک با بازی آدام درایور، گرتا گرویگ و دان چیدل که به عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره انتخاب شده، از این جمله است. مارتین مک‌دانا نیز با فیلمی جدید به نام The Banshees of Inisherin در این جشنواره حضور دارد که کالین فارل و برندن گلیسون بازیگران آن را تشکیل می‌دهند. مک‌دانا ۱۴ سال پیش با این دو بازیگر، فیلم به یادماندنی «در بروژ» را ساخت. دارن آرونوفسکی برنده شیر طلایی هم با «نهنگ» از دیگر کارگردانان شاخص ونیز ۲۰۲۲ است. لوکا گوادانینو نیز با فیلم «استخوان‌ها و همه» که تیموتی شالامه ستاره محبوب این روزهای سینما هنرپیشه آن است، به این جشنواره آمده است. الخاندرو گونزالز اینیاریتو فیلم ساز مکزیکی هم که یک بار با «۲۱ گرم» در ونیز حضور داشت، این بار با «باردو» که در مکزیک ساخته شده، به ونیز بازگشته است. فلوریان زلر بعد از ساخت فیلم موفق «پدر»، فیلم «پسر» را به جشنواره ونیز داده است؛ فیلم پرستاره‌ای با بازی هیو جکمن، لارا درن، ونسا کربی و آنتونی هاپکینز. در این دوره از جشنواره همچنین فیلم «بلوند» ساخته اندرو دامینیک با بازی آنا د آرماس و آدرین برودی نیز نمایش داده خواهد شد.
کدام ایرانیان حضور دارند؟
ایران در بخش اصلی جشنواره فیلم ونیز ۲۰۲۲، دو فیلم دارد. اولی «شب، داخلی، دیوار» ساخته وحید جلیلوند است که به صورت رسمی و با دریافت پروانه ساخت از سازمان سینمایی ساخته شده است. جلیلوند آخرین بار چهار سال پیش «بدون تاریخ، بدون امضا» را در بخش فرعی «افق‌ها»ی جشنواره ونیز داشت که با دو جایزه بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد، موفق بود. او حالا با فیلم جدید خود برای اولین بار به بخش اصلی ونیز راه یافته است و این بار برای دریافت شیر طلایی این جشنواره رقابت می‌کند. جالب آن که علی جلیلوند به عنوان تهیه‌کننده و نوید محمدزاده، امیر آقایی و سعید داخ از بازیگران گروه سازندگان فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» بودند که در «شب، داخلی، دیوار» نیز حضور دارند. دومین نماینده ایران در بخش اصلی ونیز، فیلم زیرزمینی جدیدی از جعفر پناهی به نام «خرس نیست» است که در آن ناصر هاشمی بازی می‌کند. پناهی که در یک دهه اخیر فیلم‌های بدون مجوز ساخته، پیش از آن که در سال ۸۹، به ۲۰ سال محرومیت از فیلم سازی محکوم شود در سال ۲۰۰۰، با فیلم «دایره» به تنها ایرانی برنده شیر طلا بدل شد.
ایرانیان بخش‌های جنبی
در فهرست فیلم‌های بخش جنبی «افق‌ها»ی این جشنواره نیز فیلم «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی به چشم می‌خورد که با بازی محسن تنابنده و سرمایه‌گذاری نماوا جلوی دوربین رفته است. «بی‌رویا» نیز آخرین فیلم ایرانی این دوره از ونیز است که به کارگردانی آرین وزیردفتری و تهیه‌کنندگی مشترک سعید سعدی و هومن سیدی، با بازی طناز طباطبایی و صابر ابر، در چهلمین جشنواره فیلم فجر نیز حضور داشت و جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را برای طباطبایی به ارمغان آورد. این فیلم در بخش «افق‌های گسترش‌یافته» حضور خواهد داشت. بنابراین در حالی که در دوره اخیر جشنواره فیلم کن، جواد نوروزبیگی با تهیه‌کنندگی دو فیلم «برادران لیلا» و «تصور»، دست پر حاضر بود، هومن سیدی نیز از معدود سینماگرانی است که دو فیلم در دوره پیش روی جشنواره ونیز دارد! در فهرست عوامل بعضی فیلم‌های دیگر جشنواره نیز ایرانیانی به چشم می‌خورند که مهم ترین آن‌ها را می‌توان داریوش خنجی مدیر فیلم برداری فیلم «باردو» ساخته الخاندرو گونزالز اینیاریتو دانست.
حاشیه‌های احتمالی شروع شد؟
آلبرتو باربارا مدیر هنری جشنواره فیلم ونیز، در نشست خبری خود، دو فیلم ایرانی «شب، داخلی، دیوار» و «جنگ جهانی سوم» حاضر در این دوره از جشنواره را «آثاری استعاری در توصیف شرایط اجتماعی و سیاسی ایران امروز» خواند. از سوژه و قصه این دو فیلم اطلاع رسمی در دست نیست اما از مدت‌ها پیش گفته می‌شود «شب، داخلی، دیوار» اشاره هایی به وقایع آبان ۹۸ ایران دارد. جالب آن که از صدور پروانه نمایش این دو فیلم خبری منتشر نشده و دو ماه پس از حضور پرحاشیه و بدون مجوز «برادران لیلا» در جشنواره فیلم کن، ممکن است برای فیلم‌های وحید جلیلوند و هومن سیدی نیز حواشی به وجود بیاید.
آمریکایی‌های پرتعداد ونیز
اگر به کشورهای سازنده آثار جشنواره فیلم ونیز در دوره هفتاد و نهم نگاهی بیندازیم، مشخص می‌شود که تنها چهار فیلم از ایتالیا در بخش اصلی این دوره نمایش داده خواهند شد. همچنین در حالی که تا به حال ۱۴ بار شیر طلایی به فیلم‌های ساخته کشور فرانسه رسیده اما این دوره از جشنواره، تنها پنج فیلم فرانسوی را در بخش رقابتی اصلی به نمایش می‌گذارد. به نظر می‌رسد ونیز در راستای پرستاره‌تر شدن و رقابت با جشنواره فیلم کن، روند آمریکایی شدن خود را که در سال‌های اخیر شروع کرده بود، ادامه می‌دهد. ۹ فیلم از ۲۳ فیلم بخش مسابقه اصلی این جشنواره توسط کمپانی‌های آمریکایی یا با همکاری آن‌ها ساخته شده که عدد بسیار بالایی است. فیلم افتتاحیه جشنواره نیز که در سه سال اخیر، از سینمای اروپا انتخاب می‌شد، بار دیگر آمریکایی است. جالب آن که پیش از سه سال گذشته، برای ۹ دوره متوالی فیلمی از سینمای آمریکا به عنوان افتتاحیه جشنواره فیلم ونیز انتخاب می شد و حالا ونیز به آن روند بازگشته است. هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز در ۹ شهریور با نمایش «نویز سفید» آغاز خواهد شد و تا ۲۰ شهریور ادامه خواهد داشت.
نویسنده : مصطفی قاسمیان
